Erken çocuklukta matematik kaygısının sosyomatematiksel niş bağlamında incelenmesi

Benli, Semanur

Erken çocuklukta matematik kaygısının sosyomatematiksel niş bağlamında incelenmesi

dc.contributor.author	Benli, Semanur
dc.date.accessioned	2025-08-07T06:25:05Z
dc.date.available	2025-08-07T06:25:05Z
dc.date.issued	2025
dc.department	Sosyal Bilimler Enstitüsü
dc.description.abstract	Bu araştırmada, okul öncesi dönemdeki çocukların matematiksel deneyimlerine dayalı olarak erken çocuklukta gelişen matematik kaygısının nedenleri ile bu kaygıyı oluşturan ve etkileyen faktörler, sosyomatematiksel niş kuramsal çerçevesinde incelenmiştir. Çocukların ev ve okul bağlamında yaşadıkları matematiksel deneyimlerin derinlemesine betimlenebilmesi amacıyla nitel araştırma desenlerinden etnografik durum çalışması tercih edilmiştir. Veri toplama araçları olarak görüşme, gözlem, araştırmacı günlüğü ve etnografik fotoğraflar kullanılmıştır. Çalışma grubu, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında Mersin ili Tarsus ilçesindeki bir ilkokulun anasınıfına devam eden 3’ü kız, 3’ü erkek olmak üzere toplam 6 çocuk ile bu çocukların ebeveynleri, kardeşleri ve öğretmenlerinden oluşmaktadır. Elde edilen veriler içerik ve betimsel analiz yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Bulgular, çocukların matematikle ilk karşılaşmalarının genellikle formal eğitim sürecinde gerçekleştiğini, ev ve çevre ortamlarında ise yeterli matematiksel etkileşime maruz kalmadıklarını göstermektedir. Çocukların sosyal etkileşimlerinin büyük ölçüde çekirdek aileyle sınırlı olduğu ve bu nedenle matematiksel öğrenme fırsatlarının sınırlı kaldığı belirlenmiştir. Günlük yaşamda doğal biçimde gerçekleşen sayı sayma, karşılaştırma gibi matematiksel deneyimlerin yapılandırılmadığı ve ebeveynler tarafından çoğunlukla fark edilmediği gözlemlenmiştir. Ebeveynlerin matematiğe yönelik farkındalıklarının düşük olduğu ve sahip oldukları inançların çocukların öğrenme süreçlerini dolaylı biçimde etkilediği ortaya çıkmıştır. Okul ortamında öğretmenin yönlendirmesiyle bazı yapılandırılmış etkinlikler gerçekleştirilmiş olsa da bu etkinliklerin çocuğun sosyal çevresine yaygınlaştırılamadığı saptanmıştır. Araştırma, çocukların doğal yaşam içinde daha fazla matematiksel deneyim kazanmalarını destekleyecek çevresel ve sosyal düzenlemelere ihtiyaç olduğunu ortaya koymuştur.
dc.description.abstract	This study examined the causes of mathematical anxiety that develops during early childhood and the factors that contribute to or influence this anxiety within the theoretical framework of the sociomathematical niche, based on the mathematical experiences of preschool children. To enable an in-depth description of children's mathematical experiences in both home and school contexts, an ethnographic case study design—one of the qualitative research methods—was employed. Interviews, observations, researcher diaries, and ethnographic photographs were used as data collection tools. The study group consisted of six preschool children (three girls and three boys) attending a kindergarten class at a primary school located in the Tarsus district of Mersin during the 2024–2025 academic year, as well as their parents, siblings, and teacher. The data obtained were analyzed using both content analysis and descriptive analysis methods. Findings revealed that children generally first encountered mathematics within the scope of formal education and were not sufficiently exposed to mathematical interaction in their home and surrounding environments. Their social interactions were largely limited to the nuclear family, restricting opportunities for mathematical learning. It was observed that everyday mathematical experiences such as counting and comparing occurred naturally but were unstructured and often unrecognized by parents. Parents' awareness of mathematics was found to be low, and their beliefs were shown to indirectly influence their children's learning processes. Although some structured mathematical activities were implemented under the guidance of the teacher in the school setting, these activities were not effectively extended to the child's broader social environment. The study concluded that there is a need for environmental and social arrangements to support children's opportunities for engaging in mathematical experiences in their natural daily lives.
dc.identifier.citation	Benli S. (2025). Erken çocuklukta matematik kaygısının sosyomatematiksel niş bağlamında incelenmesi . (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Ana Bilim Dalı, Mersin
dc.identifier.uri	https://hdl.handle.net/20.500.12507/3448
dc.institutionauthor	Benli, Semanur
dc.language.iso	tr
dc.publisher	Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
dc.relation.publicationcategory	Tez
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess
dc.subject	Erken çocukluk
dc.subject	matematik kaygısı
dc.subject	sosyomatematiksel niş
dc.subject	Early childhood
dc.subject	mathematics anxiety
dc.subject	sociomathematical niche
dc.title	Erken çocuklukta matematik kaygısının sosyomatematiksel niş bağlamında incelenmesi
dc.title.alternative	Examining mathematics anxiety in early childhood in the context of sociomathematical niche
dc.type	Master Thesis