Uluslararası Hukuk ve Türkiye - ABD ilişkileri bağlamında eleştirel bir bakış açısıyla İncirlik Üssü'nün kullanımına dair bazı tespitler

Abstract

Bu çalışmada uluslararası hukuk ve Türkiye-ABD ilişkileri bağlamında eleştirel bir bakış açısıyla İncirlik Üssü'nün kullanımına dair bazı tespitler ele alınmaya çalışılmıştır. Tezin amacıkuruluşundan itibaren Türkiye-ABD ilişkilerinde temel unsur olarak yer alan İncirlik Üssü'nün, hukuki statüsünü bu statü kapsamında uluslararası hukuk ilkelerinin üssün kullanımında uygulanmasını ve Türk-ABD ilişkilerine olan etkisiniincelemektir. Çalışmanın birinci bölümünde Türk-Amerikan ilişkilerinin tarihsel sürecine yer verilmiştir. Kuruluşundan itibaren Osmanlı Devleti ile ticari ilişkilere başlayan ABD'nin I.Dünya Savaşından sonra Türkiye ile olan ilişkilerinde düşük profilli bir politika izlediği gözlenirken, II. Dünya Savaşının ardından ise Türkiye-ABD ilişkileri NATO'ya üye olma süreci ile beraber müttefik ülke konumuna ulaşmıştır. Soğuk Savaş döneminde ise SSCB tehdidi Türkiye'nin Batı ile uyumlu bir dış politika anlayışı izlemesine neden olmaktadır. İkinci bölümde Türk-Amerikan ilişkilerinde stratejik öneme sahip İncirlik Üssü'nün Amerika'nın üs politikası ve Ortadoğu'ya yönelik hedefleri ileberaber Türkiye-ABD ilişkilerinin seyrini belirleyen yegâne faktör olduğu açıklanmıştır. Üçüncü bölümde İncirlik Üssü'nün Soğuk Savaş tehdidine karşı caydırıcı bir üs olma görevinin yerini küresel terörle mücadele üssü olmaya bıraktığı yönünde bir eğilimin mevcudiyeti üzerinde durulmuştur. İncirlik Üssü, artık yenidünya düzeninde ulaşılmak istenen yeni misyonu ile yıllardır terörle mücadele eden Türkiye ve küresel terör çatısı altında Ortadoğu'ya hegemonyasını taşımak isteyen ABD'nindış politikasını yönlendirici özelliğe sahip olduğuna vurgu yapılmıştır. Dördüncü bölümde İncirlik Üssü'nün uluslararası hukukun temel ilkelerine, kurucu anlaşmalara ve iç hukuka uygun olarak kullanılıp kullanılmadığı tartışılmıştır. Sonuç bölümünde ise İncirlik Üssü'nün Türk-Amerikan ilişkilerinde yeri geldiğinde bir baskı aracı, yeri geldiğinde pazarlık unsuru olarak kullanıldığıüzerinde durularak, Üssün kullanımına dair yasal zeminine ilişkin çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır.

In this study, with a critical approach,some proofs about the use of Incirlik Air Base as part of international law and Turkish-American relations are discussed. The purpose of this thesis is to examine the legal status of İncirlik Air Base and implementation of maxims of international law for its usage in Turkish-American relations. In the first part of the study, historical process of Turkish-American relations is given place. Although USA adopted a weaker policy with Turkey after the World War I, Turkish- American relations ended up with becoming allied countries after the process of their membership to NATO. During the Cold War, Union of Soviet Socialist Republic's threat caused Turkey to follow a consistent policy with the West. In the second part, Incirlik Air Base which has a strategic importance in Turkish-American relations is defined as the only determinant factor in the Base Policy of America and aims at the Middle East. In the third part, it is indicated that the fact of İncirlik Air Base gave its mission of a deterrent base against the Cold War to an anti-terror struggle base. Anymore, İncirlik Air Base has a leading feature of USA's foreign policy in the new world order with its new mission. In the fourth part, it is explained whether its use in international law is suitable or not in terms of fundamental principles, founding treaties or domestic law. In the conclusion part, it is indicated that Incirlik Air Base is used as a tool for pressure or a bargaining counter in Turkish-American relations when needed. Also, several results are revealed about the use of legal basis of the Incirlik Air Base.