ULUSLARARASI HUKUK BAĞLAMINDA KIRIM'IN İŞGAL VE İLHAKI

Abstract

Bu tezde, Ukrayna Cumhuriyeti’nin başkenti Kiev’de başlayan ve uluslararası bir soruna dönüşen Avromaydan sonucunda Rusya’nın, Ukrayna’ya bağlı özerk bir Cumhuriyet olan Kırım’ı işgal ve ilhakı, kuvvet kullanma yasağı ve kendi kaderini tayin etme hakkı kapsamında incelenecektir. Ukrayna, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB)’nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanmış ve ulus devlet olma sürecine girmiştir. Ancak Vladimir Putin’in iktidara gelmesiyle SSCB’nin ardılı konumundaki Rusya’nın, Ukrayna üzerindeki etkinliği artmış; bu durum Avrupa’ya hem coğrafi hem de yapısal olarak yakın olan Ukrayna’da toplumsal ve siyasal sorunlara yol açmıştır. Özellikle Ukrayna Hükümeti’nin 2010 yılında paraf edilen ve 2013 yılında imzalanması planlanan “Derinleştirilmiş AB Doğu Ortaklığı” projesinden vazgeçmesi sonrasında sorunlar ve ayrışmalar iyice artmıştır. Bu istikrarsızlık, Kırım’a da sıçramış, çoğunluğu Rus olan Özerk bölge, Rusya tarafından çeşitli bahaneler öne sürülerek önce işgal, ardından ilhak edilmiştir. Tezde, Kırım’a yapılan Rus müdahalesi ve sonrasında ilan edilen bağımsızlık ile Kırım’ın Rusya’ya katılma konuları işlenecektir. İnceleme; işgal ve ilhak kavramları, kuvvet kullanma yasağı, kendi kaderini tayin etme hakkı ve garantörlük anlaşmaları ile sınırlı olacaktır. Tezde, ilk olarak Kırım’ın genel görünümü anlatılacak, ardından tarihsel süreçte Kırım’ın uluslararası statülerinden söz edilecektir. Son olarak Rusya’nın, Kırım’ın işgal ve ilhak süreci anlatılacaktır. Ardından uluslararası hukukta kuvvet kullanma yasağı ve kendi kaderini tayin etme hakkı üzerinde durularak söz konusu ilhakın uluslararası hukuk açısından durumu Birleşmiş Milletler (BM) Antlaşması ve uluslararası sözleşmeler ışığında değerlendirilecektir.