Uzlaştırma kurumu ve kovuşturma evresinde uygulamaya ilişkin sorunlar

Abstract

Türk toplumunda, görsel ve sosyal medyaya yansıyan şekliyle, her geçen gün daha fazla olarak travma, adaletsizlik ve eşitsizlik şeklinde şiddet eylemleri işlenmektedir. Cezai adaletin yetersizliği, Türkiye'deki mevcut hukuki ve sosyal tartışmaların içerisindeki temel sorunlardan biridir. Bunun yanı sıra, "Onarıcı adalet" terimi oldukça yeni bir kavramdır. Mağdur ve fail arabuluculuğu ise onarıcı adaletin bir sonucu olarak toplumsal barışı sağlamak için adalet ve eğitim sistemleri arasında uyum gerektirir. Bu çalışmanın amacı, fail-mağdur uzlaştırmasına ilişkin uygulamada yaşanan sorunları ele alarak, özellikle kovuşturma evresinde incelemelerde bulunmaktır. Bu tez, mağdur ve fail arabuluculuk hizmetlerini şu şekilde ele almaktadır: uzlaştırma kurumunun işleyişi ve kovuşturma evresindeki sorunlar. Uyuşmazlıkların alternatif çözüm yolları ile giderilmeye çalışılması klasik ceza yargılaması yerine alternatif olarak günümüz hukuk sistemlerinde her geçen gün daha da önem kazanan bir yaklaşım olarak karşımıza çıkmaktadır. Mağdur haklarının korunmasına ilişkin hassasiyetlerin artması da uzlaştırma benzeri alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına duyulan ihtiyacı artırmaktadır. Günümüz teknoloji dünyasında hızla artan nüfus ve suç çeşitlerinin kısa zamanlarda birden bire fazlalaşabilmesi, devletleri yargılama öncesi başkaca çözümler bulmaya iten önemli etkenleri bünyesinde barındırmaktadır. Bu etkenlerin başında da mahkemelerin üzerindeki iş yükü gelmektedir. Çalışmamızda birinci bölümde onarıcı adalet anlayışı çerçevesinde uzlaştırma kurumunun tarihi gelişimi ve hukuki niteliği, uzlaştırma kurumuna ilişkin temel ilkeler ve kavramlar üzerinde durulmaya çalışılacaktır. İkinci bölümde ise genel hatları ile Türk hukukunda uzlaştırma kurumu, mukayeseli hukukta ve uluslararası hukuk bağlamında uzlaştırma kurumunun farklı yönleri, işleyiş ve yapısı noktasında incelemelerde ve değerlendirmelerde bulunulacaktır. Üçüncü bölümde ceza muhakemesi hukukunda uzlaşma kapsamına giren suçlara değinilecek ve soruşturma evresinde uzlaşma kurumu genel hatları ile ele alınacaktır. Son olarak dördüncü bölümde uzlaşma kurumunun kovuşturma evresindeki görünümü ve uygulamada yaşanılan sorunlar ele alınarak öğretideki tartışmalar ile uygulamadaki farklılıklar karşılaştırılacak, çözüm yollarına ilişkin yeni görüşler dile getirilmiştir.

More and more every day in Turkish society, acts of violence are committed in the form of trauma, injustice and inequality, as reflected in the visual and social media. The inadequacy of criminal justice is one of the main problems of the current legal and social debates in Turkey. Besides, the term "restorative justice" is a fairly new concept. The victim and offender mediation, on the other hand, requires coherence among justice and educational systems to ensure social peace as a result of restorative justice. The aim of this study is to examine the problems experienced in victim and offender mediation practice, especially during the prosecution phase. This thesis deals with victim and offender mediation services as follows: the functioning of the conciliation institution and the problems in the prosecution phase. Trying to resolve disputes with alternative solutions appears as an approach that gains more and more importance in today's legal systems as an alternative to classical criminal proceedings. Increasing sensitivity regarding the protection of victims' rights also increases the need for alternative dispute resolution methods such as reconciliation. In today's technology world, the rapidly increasing population and the sudden increase in crime types in a short time also contain important factors that push the states to find other solutions before the trial. One of these factors is the workload of the courts. In the first part of our study, within the framework of restorative justice understanding, the historical development and legal nature of the reconciliation institution, the basic principles and concepts related to the reconciliation institution will be tried to be emphasized. In the second part, examinations and evaluations will be made about the institution of reconciliation in Turkish law, the different aspects, functioning and structure of the institution of reconciliation in the context of comparative law and international law. In the third part, crimes that fall under the scope of reconciliation in criminal procedure law will be discussed and reconciliation institution will be discussed in general terms during the investigation phase. Finally, in the fourth chapter, the appearance of the reconciliation institution in the prosecution phase and the problems experienced in practice will be discussed, the discussions in the doctrine and the differences in practice will be compared, and new views on the solution ways have been expressed.