Mental iyi oluş hâlinin online anlık satın alma davranışına etkisi: Covid-19 pandemi dönemi üzerine bir uygulama

Abstract

Teknolojinin son yıllardaki gelişimi ve internet kullanımının artmasıyla birlikte değişen dünyada, özellikle işletmeler ve insanlar açısından bu gelişmeler günlük hayatın bir parçası haline gelmiştir. Bunun yanında 2019 yılının aralık ayında ortaya çıkan Covid-19 pandemisi bu süreçte teknoloji ve internetin önemini bir kez daha ortaya koymuştur. Pandemi dönemi bireyin sosyal davranışlarının değişmesine sebep olmuş ve psikolojisini olumsuz yönde etkilemiştir. Bireyler devletlerin almış olduğu önlemlerle birlikte sosyal hayatlarını kısıtlanmak zorunda kalmıştır. Süreçte tüketiciler, temel ihtiyaçlar da dahil olmak üzere alışverişlerini online ortamda yapmak durumunda kalmışlardır. Bu çalışmada, Covid-19 pandemi sürecinde bireyin mental iyi oluş halinin algılanan fayda ve algılanan zevki ile online anlık satın alma davranışı üzerindeki etkileri incelenmektedir. Çalışma salgın sürecinde yürütüldüğü için online anket yöntemi kullanılarak 400 katılımcı ile yapılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 25.0 ve AMOS 23.0 paket programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Analizler sonucunda mental iyi oluşun online satın almaya doğrudan bir olumlu etkisinin olmadığı görülmüştür. Ayrıca mental iyi oluşun, algılanan fayda ve algılanan zevk üzerinde olumlu bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. Algılanan zevk kavramının online anlık satın alma üzerinde olumlu bir etkisi bulunmaktadır. Algılanan faydanın ise online anlık satın alma üzerinde olumlu bir etkisi bulunmamaktadır.

Recent developments which have occurred thanks to technological advances and the increase in Internet usage have been part of life, especially for businesses and individuals. Besides that, the Covid-19 pandemic, which emerged in December 2019, once again has presented the importance of technology and the Internet. The period of the pandemic has caused to change of individual's social behaviors and affected their psychology in a negative way. Individuals had to restrict their social lives with the measures taken by the states. During this time, consumers had to do shopping online, including basic needs. In this study, the effect of individual's mental well-being on the perceived benefit, perceived enjoyment and online impulsive buying behavior during Covid-19 pandemic is examined. Online survey method was used in the study with 400 participants because it was carried out during pandemic. Obtained data at this research has been analyzed through SPSS 25.0 and AMOS 23 package software. As a result of analysis, it's observed that mental well-being has no direct positive effect on online buying. In addition, mental well-being has a positive effect on perceived benefit and perceived enjoyment. The concept of perceived enjoyment has a positive effect on online impulsive buying. Moreover, perceived benefit does not have a positive effect on online impulse buying.