Cumhurbaşkanının siyasi partisiyle ilişkisi çerçevesinde Türkiye'deki yeni anayasal sistem

Abstract

Yürürlüğe girdiği andan itibaren tartışmaların odağında yer alan 1982 Anayasasının her dönemde değiştirilmeye çalışılan otoriter yönü, 2017 Anayasa değişikliğiyle daha da derinleştirilmiştir. Türkiye'de uzun yıllar gündemden düşmeyen başkanlık rejimine geçiş tartışmalarıysa, köklü bir yönetim biçimi değişikliğini öngören 2017 Anayasa değişikliğiyle farklı bir boyuta evirilmiştir. Akademisyenler ve siyasetçilerin yönetim biçimi değişikliği konusundaki tartışmalarına bakıldığında genel hatlarıyla sorunun; federal-üniter devlet yapısı, erklerin anayasal düzlemdeki dizaynı çerçevesinde parlamenter ve başkanlık rejimlerinin avantajları ve dezavantajları yönünden araştırıldığı görülmektedir. Ancak ülkelerin kendilerine özgü siyasi parti yapısı ve parti sistemi, siyasal rejimin işleyişinde önemli bir rol oynadığı için konunun bu yönüyle de ele alınması gerekmektedir. Çalışmanın odak noktası ise, anayasal düzlemde geniş yetkiler verilen cumhurbaşkanının partisi ile ilişiğinin kesilmemesi nedeniyle anayasal pratikte bu yetkisini daha da arttırabilme ihtimalidir. Yeni anayasal sistemin 09.07.2018 tarihinde tamamıyla yürürlüğe girmesiyle de bu konu hakkında somut ipuçları elde edilebilmemiz mümkün olmuştur. Bu bağlamda hukuki ve siyasi boyutta inceleyeceğimiz, cumhurbaşkanının siyasi partisiyle ilişiği çerçevesinde yeni anayasal sistem, mukayeseli hukuktan da faydalanılarak nitelendirilmeye çalışılmıştır.

The authoritarian aspect of the 1982 Constitution which has been tried to be changed in every period, has been at the center of the discussions since its entry into force, was further deepened with the 2017 Constitutional amendment. Transition to the presidential regime debates that is in the agenda for many years in Turkey, has evolved into a different dimension with the 2017 Constitutional amendment, which foresees a radical change in management style. Considering the discussions of academics and politicians on the change of management style, in general lines the issue seems to be investigated in terms of; federal-unitary state structure, advantages and disadvantages of parliamentary and presidential regimes within the framework of the constitutional design of powers. Nevertheless, since the specific political party structure and party system of countries play an important role in the functioning of the political regime, the issue should also be addressed from this aspect. The focus of study is, the possibility that the president, who is given broad powers at the constitutional level, can further increase this power in constitutional practice for not being cut off his relationship with his party. It has been possible to obtain concrete clues on this issue with the new constitutional system fully coming into force on 09.07.2018. In this context, within the framework of the president's relationship with his political party, the new constitutional system which we will examine in legal and political dimensions, will be tried to be qualified by also making use of comparative law.