Durmaz, Sedat2025-09-102025-09-102025Durmaz, S. (2025). Ceza muhakemesi hukukunda tarihsel gelişim sürecinde koruma tedbirleri nedeniyle tazminat. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı, Mersin.https://hdl.handle.net/20.500.12507/3457Ceza muhakemesinde temel amaç, maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasıdır. Maddi gerçeğin ortaya çıkarılması amacıyla, ihtiyaç duyulması halinde kanunda düzenlenmiĢ bulunan koruma tedbirlerine, yine kanunda öngörülen koĢulların varlığı halinde geçici bir süreyle baĢvurulmakta ve bireylerin hak ve özgürlükleri Anayasa, Avrupa İnsan Hakları SözleĢmesi (AİHS), 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve diğer kanuni düzenlemeler çerçevesinde kısıtlanmaktadır. Görünüşte haklılık ilkesi gereğince karar verildiği anda, hukuka uygun olan koruma tedbirinin haksız ve hukuka aykırı çıkma ihtimali her zaman bulunmaktadır. KiĢiler hakkında uygulanan haksız ya da hukuka aykırı koruma tedbirlerinden dolayı kişilerin maddi ve manevi zararlarının karşılanması hukuk devleti olmanın gereğidir.Bu çalışmada, CMK‟da düzenlenen koruma tedbirleri nedeniyle tazminat kavramı, tarihsel gelişimi, ulusal ve uluslararası mevzuatta bu konuya ilişkin düzenlemeler açıklanarak; bu bağlamda 1961 Anayasası, 1982 Anayasası (Any), İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (İHEB)-Universal Declaration of Human Rights (UDHR), AİHS, 12 şubat 1339 Tarihli Müzeyyel Mevaddı Kanuniye, 466 Sayılı Kanun Dışı Yakalanan veya Tutuklanan Kimselere Tazminat Verilmesi Hakkında Kanun, CMK ve bu konuda verilmiş olan çeşitli yargı kararları incelenecek ve bu konu derinlemesine irdelenecektir. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölümde tarihsel süreç içerisinde koruma tedbirleri nedeniyle tazminata ilişkin düzenlemeler; İkinci Bölümde koruma tedbiri kavramı ve CMK‟ya göre tazminat nedenleri; Üçüncü Bölümde de tazminata başvuru davasında muhakeme usul ve esasları ile verilen kararlarının icrası, tazminatın geri alınması, rücu ve tazminat engelleri konuları incelenecektir.The primary aim of criminal procedure is to uncover the material truth. In pursuit of this objective, protective measures stipulated in the law may be employed temporarily, provided the conditions prescribed by law are met. These measures, which restrict individuals' rights and freedoms, are applied within the framework of the Constitution, the European Convention on Human Rights, the Criminal Procedure Code, and other legal regulations. The principle of prima facie legality dictates that a protective measure, deemed lawful at the time it is applied, may later be found unjust or unlawful. It is a requirement of the rule of law that individuals who suffer material and moral harm due to unjust or unlawful protective measures are compensated for their losses. This study examines the concept of compensation for protective measures as regulated in the Criminal Procedure Code No. 5271 (CPC), its historical development, and national and international legislative provisions on the subject. In this context, the study explores the relevant provisions of the 1961 Constitution, the 1982 Constitution, the Universal Declaration of Human Rights (UDHR), the European Convention on Human Rights (ECHR), the Law of February 12, 1923, the Law No. 466 on Compensation for Persons Unlawfully Arrested or Detained, the CPC, as well as various judicial decisions issued on the matter.The study is structured into three main chapters. In the first chapter, the historical development of regulations regarding compensation for protective measures is examined. The second chapter discusses the concept of protective measures, the legal nature of compensation for such measures, and the grounds for compensation under the CPC. The third chapter addresses the procedural and substantive aspects of compensation claims, the enforcement of court decisions, the recovery of compensation, recourse, and barriers to compensation.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessKoruma tedbiritazminattemel hak ve özgürlükleryakalamatutuklanmaaramaelkoyma.Protective measurescompensationfundamental rights and freedomsarrestdetentionsearchseizureMaster Thesis