Mutlay, Onur2025-07-232025-07-232025Mutlay, O. (2025). Türk vergi hukukunda sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belgeyle mücadele araçları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Bölümü Ana Bilim Dalı, Mersin.https://hdl.handle.net/20.500.12507/3435Beyannameye dayanan tarhiyat sisteminde vergi beyannamesinin dayandığı fatura ve benzeri belgelerin gerçeğe uygunluğu, sistemin işleyebilmesi için hayati bir öneme sahiptir. Belgelerin asıl veya suretlerinin tamamen veya kısmen sahte olarak düzenlenmesi veya bu belgelerin kullanılması fiilleri VUK m. 359’da suç olarak düzenlenmiştir. Ancak bu suç tipi, mevzuatta sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge (SMİYB) de denilen bu belgelerin düzenlenmesini ve kullanılmasını önlemeye yetmemiştir. Günümüzde vergi idaresi, SMİYB’yi, düzenlenmeden veya kullanılmadan önce tespit edip önlemeyi amaçlamaktadır. Bu tespitin yapılabilmesi için vergi kanunlarında ve vergi idaresinin düzenleyici işlemlerinde bazı önleyici düzenlemelere yer verilmiştir. Buna göre, SMİYB düzenleyen ve kullananların tipik özelliklerini taşıyan mükellefler “riskli mükellef” olarak kabul edilmekte ve bunların mükellef olma statüleri idarece sona erdirilebilmektedir. Bu şekilde mükellef statüsü sona erdirilenler yeniden vergi mükellefi olmak istediklerinde taleplerinin kabul edilmesi için teminat ödenmeleri şart koşulabilmektedir. SMİYB düzenleyen veya kullanan mükelleflerle ilişkili diğer mükellefler de teminat şartına tabi kılınabilmektedir. Ancak, vergi idaresinin düzenleyici işlemlerinde yer alan düzenlemeler yargı mercilerince kanunlara aykırı bulunabilmekte, bu düzenleyici işlemlere dayanılarak tesis edilen işlemlerin iptaline karar verilebilmektedir. Bu çalışmada, SMİYB’nin düzenlenmesinin ve kullanılmasının önlenmesi için geliştirilen, idari işlem şeklinde ortaya çıkan ve idari yargının konusu olan düzenlemeler incelenmiş, güncelliğini koruyan bu konuyla ilgili öneriler geliştirilmiştir.In the tax return system, the authenticity of the invoices and similar documents on which the tax return is based is of vital importance. Therefore, the acts of preparing the originals or copies of documents as completely or partially forged or using these documents are considered a crime in Article 359 of the Tax Procedure Law. However, this criminal code has not been sufficient to prevent the preparation and use of these documents, which are also called forged or misleading documents (FMD) in the legislation. Today, some regulations have been made to detect FMD before they are prepared and used. Accordingly, the typical characteristics of taxpayers who prepare and use FMD are determined. Taxpayers with these characteristics are considered “risky taxpayers”. Their taxpayer status can be canceled by the administration. They can be asked to pay a security deposit when they want to become taxpayers again. In addition, other taxpayers who are related to taxpayers who prepare or use FMD can be asked to pay a security deposit. The administrative regulations issued by the Tax Administration based on tax laws may be found to be contrary to the law by the judicial authorities. Administrative transactions established based on these administrative regulations may be invalidated. In this study, the regulations developed to prevent the preparation and use of FMD, which emerged in the form of administrative transactions and are the subject of administrative jurisdiction, were examined and suggestions were developed regarding this topic, which is still upto-date.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessVergilendirmevergi beyannamesisahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgevergi kaçakçılığı ile mücadeleTaxationtax returnfake or misleading document in terms of contentcombating tax evasionMaster Thesis