Kalsin, Şirvan2025-03-072025-03-0720232667-5641https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.66283https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1247991https://hdl.handle.net/20.500.12507/2673İnsanın yaşamı için zorunlu ve evrensel bir değer olan adalet kavramı, önemi gereği çeşitli bağlamlarda birçok filozof tarafından ele alınıp tartışılmıştır. Adalet kavramının oluşmasında yer, zaman, din, toplumsal yapı, kültür gibi birçok parametre etkili olduğundan devlet yönetimi ile ilgili tarihi metinlerde, kavramın temel konulardan biri olarak ele alındığı ancak bütünün üzerinde fikir birliğine vardığı bir içeriğin oluşmadığı görülür. Türk kültür tarihinde birçok eserde, hak ettiği önem dolayısıyla konuya değinilmiş ancak siyasetname metinlerinde devlet yönetimindeki temel kavramlardan biri olarak ayrıntılı ele alınmıştır. Siyasetname metinlerinde ele alınışında hem farklı toplumların ve kültürlerin hem de İslam felsefesinin etkileri görülmektedir. Tarihî metinlerimiz arasında Orhon Türkçesinden başlamak üzere siyasetname türünde değerlendirilen birçok metin vardır. Kutadgu Bilig de bunlardan biridir. Çalışmada ilk İslamî metinlerden biri olması dolayısıyla Kutadgu Bilig’de “adalet” kavramı, kültürel/dini etkiler ve kavramın eşdizimlilik kurduğu diğer yapılarla ilişkisi açılarından değerlendirilecektir. Türk kültür tarihinde önemli bir yere sahip olan siyasetname metinlerinde hâkim temalardan biri adalettir. Burada kavrama birçok değer yüklenmiştir. Örneğin devletin ve padişahın uzun ömürlü olması, toplumun refah içinde olması adaletin uygulanışı ile ilişkilendirilmiş; devlet yönetiminde “olmazsa olmaz” şart kabul edilmiş ve devletin temeli olarak görülmüştür. Bu sebeple devleti, halkı refaha, götüren şeyin doğruluk ve adalet olduğu vurgusu birçok beyitte yapılmıştır. Bu çalışmada Kutadgu Bilig’de metaforlarla anlatılmış olan adalet anlayışı eski Yunan ve İslam (Farabi) filozoflarının düşünceleriyle ilişkilendirilerek incelenmiştir.trKutadgu BiligAristotelesPlatonadaletFarabisiyasetnameArticle18210011013124799110.7827/TurkishStudies.66283