Fomo ve materyalizmin satın alma sonrası pişmanlık üzerine etkisi: dürtüsel satın alma davranışının aracılık rolü
Yükleniyor...
Tarih
2025
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Günümüzde yaşanan teknolojik gelişmeler hayatın her noktasında değişime sebep olduğu gibi alışveriş alışkanlıklarını da oldukça değiştirmiştir. Özellikle e-ticaret platformları kullanımındaki gözle görülür artış, tüketicinin alışveriş alışkanlıklarındaki değişimin incelenmesi gerekliliğini doğurmuştur. E-ticaret platformlarının promosyon faaliyetlerinde sosyal medya kanallarını etkin bir biçimde kullanmaya başlaması, birtakım tüketim modellerinin tetiklenmesine ve buna bağlı olarak çeşitli tüketici davranışlarının şekillenmesine sebep olmuştur. Bu tüketim modelleri arasında FoMO (gelişmeleri kaçırma korkusu) ve materyalizmin dürtüsel satın alma davranışını pekiştirdiğine dair literatürde pek çok bulgu bulunmaktadır. FoMO’nun gerek tüketiciler üzerinde yaratılan kıtlık algısını kullanarak gerekse pazarda trend ürün kategorisindeki ürün çeşitliliğini artırarak tetiklenmeye çalışıldığı; statü tüketimi ile çokça ilişkilendirilen materyalizmin ise belirli marka ve ürünlere sahip olmakla statü sahibi olunacağı inancını tüketicilerde oluşturarak tetiklenmeye çalışıldığı görülmektedir. Tetiklenen tüketim davranışları sonucunda tüketici, karşı koyamadığı bir satın alma isteği geliştirmekte; dürtüsel satın alma davranışı göstermektedir. Dürtüsel satın alma davranışının incelenmesi, yalnızca satın alma anıyla sınırlı kalmayıp tüketicinin satın alma sonrasındaki duygu durumunu da değerlendirmeyi gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı, dürtüsel satın alma davranışının arkasında yatan tüketim modellerinden FoMO ve materyalizmin incelenmesi ve bu davranışın satın alma sonrası pişmanlık duygusu ile ilişkisinin analiz edilmesidir. Çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılarak anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini 18 yaş ve üzeri e-ticaret kullanıcısı tüketiciler oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise tesadüfi olmayan örnekleme türlerinden kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak ulaşılan e-ticaret platformlarından en az bir kere alışveriş yapmış 341 tüketici oluşturmaktadır. Elde edilen demografik veriler; ölçek verilerinin faktör, güvenilirlik, yapısal model ve aracılık analizleri istatistiksel paket programları ile yapılmıştır. Dürtüsel satın alma davranışının iki tüketim modeli ile satın alma sonrası pişmanlık duygusu arasında aracı değişken rolünün olduğu tespit edilmiştir. Materyalizm ve satın alma sonrası pişmanlık arasında dürtüsel satın alma davranışının tam aracı rolü tespit edilmiştir.
Contemporary technological advancements have precipitated profound transformations across all facets of human existence, notably encompassing alterations in consumer behaviors. The considerable rise in the utilization of e-commerce platforms has necessitated an examination of the shifts in consumers' shopping behaviors. The strategic leveraging of social media channels by e-commerce platforms has precipitated a paradigm shift in consumer behavior, giving rise to novel consumption models. A review of the extant literature reveals numerous findings that support the notion that FoMO (fear of missing out) and materialism can have a reinforcing effect on impulsive buying behavior. The present study explores the mechanisms through which FoMO is triggered. The investigation reveals that FoMO is triggered by two main factors. Firstly, FoMO is triggered by the perception of scarcity created among consumers. Secondly, FoMO is triggered by the increase in the variety of products in the trend product category in the market. Materialism, which is widely associated with status consumption, is also triggered by creating the belief among consumers that possessing certain brands and products will increase their status. Consequently, the consumer experiences an irresistible inclination to procure the product, manifesting in impulsive buying behavior. The study of impulsive buying behavior is not confined to the moment of purchase; it also necessitates the evaluation of the consumer's emotional state after the purchase. In this context, the primary objective of the study is to examine FoMO and materialism, which are the consumption models underpinning impulsive buying behavior, and to analyze the relationship between this behavior and post-purchase regret. The study employed a survey, utilizing a quantitative research method. The population of the study consists of e-commerce consumers aged 18 and over. The study's sample population is comprised of 341 consumers who have made purchases on e-commerce platforms that were reached via the convenience sampling method, a non-random sampling technique. The demographic data obtained were analyzed using factor, reliability, structural model, and mediation analyses of the scale data, which were conducted with statistical package programs. The study revealed that impulsive buying behavior functions as a mediating variable between two consumption models and the subsequent experience of regret. The present study sought to ascertain the full mediating role of impulsive buying behavior between materialism and post-purchase regret.
Contemporary technological advancements have precipitated profound transformations across all facets of human existence, notably encompassing alterations in consumer behaviors. The considerable rise in the utilization of e-commerce platforms has necessitated an examination of the shifts in consumers' shopping behaviors. The strategic leveraging of social media channels by e-commerce platforms has precipitated a paradigm shift in consumer behavior, giving rise to novel consumption models. A review of the extant literature reveals numerous findings that support the notion that FoMO (fear of missing out) and materialism can have a reinforcing effect on impulsive buying behavior. The present study explores the mechanisms through which FoMO is triggered. The investigation reveals that FoMO is triggered by two main factors. Firstly, FoMO is triggered by the perception of scarcity created among consumers. Secondly, FoMO is triggered by the increase in the variety of products in the trend product category in the market. Materialism, which is widely associated with status consumption, is also triggered by creating the belief among consumers that possessing certain brands and products will increase their status. Consequently, the consumer experiences an irresistible inclination to procure the product, manifesting in impulsive buying behavior. The study of impulsive buying behavior is not confined to the moment of purchase; it also necessitates the evaluation of the consumer's emotional state after the purchase. In this context, the primary objective of the study is to examine FoMO and materialism, which are the consumption models underpinning impulsive buying behavior, and to analyze the relationship between this behavior and post-purchase regret. The study employed a survey, utilizing a quantitative research method. The population of the study consists of e-commerce consumers aged 18 and over. The study's sample population is comprised of 341 consumers who have made purchases on e-commerce platforms that were reached via the convenience sampling method, a non-random sampling technique. The demographic data obtained were analyzed using factor, reliability, structural model, and mediation analyses of the scale data, which were conducted with statistical package programs. The study revealed that impulsive buying behavior functions as a mediating variable between two consumption models and the subsequent experience of regret. The present study sought to ascertain the full mediating role of impulsive buying behavior between materialism and post-purchase regret.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
E-ticaret, fomo, materyalizm, dürtüsel satın alma, satın alma sonrası pişmanlık., E-commerce, materialism, impulsive buying, post-purchase regret
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Can Gökosmanoğulları, R.D. (2025). Fomo ve materyalizmin satın alma sonrası pişmanlık üzerine etkisi: dürtüsel satın alma davranışının aracılık rolü . (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası Ticaret ve Pazarlama Ana Bilim Dalı, Mersin.
