DERLEME SÖZLÜĞÜ’NDEKİ TÜRKÇE ZOOLOJİ (HAYVAN BİLİMİ) TERİMLERİ
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Türkler, en eski zamanlardan itibaren gerek göçebe (konargöçer, atlı göçebe) gerekse
yerleşik hayatta hayvanlarla daima iç içe yaşamış ve karada, havada ve denizde yaşayan
her türlü hayvan ve bu hayvanlarla ilgili konular etrafında geniş bir söz varlığı
oluşturmuşlardır. Bu söz varlığının dildeki en güçlü akisleri de halk ağızlarına
yansımıştır. Bugün Türkiye Türkçesi ağızları hayvanlar hakkında ölçünlü dile kıyasla
daha zengin ve ayrıntılı bir söz varlığına sahiptir. Türk Dil Kurumu tarafından Türkiye
Türkçesi ağızlarının kapsamlı bir sözlüğü olarak yayımlanan Derleme Sözlüğü adlı
külliyatta da pek çok söz varlığı verisi bulunur. Bu söz varlığı verilerinin büsbütün
tespit edilip detaylı bir şekilde incelenmesi de Türk dilinin geçmişten günümüze tüm
yönleriyle korunmuş ve yaşatılmış kendine özgü birtakım özelliklerinin ortaya
çıkartılması bakımından büyük bir önem taşır. Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu
çalışmada, Türk dili ve kültür tarihi açısından oldukça önemli yere sahip olan Derleme
Sözlüğü esas alınarak Türkiye Türkçesi ağızlarının söz varlığında yer alan hayvanlar ve
onları doğrudan inceleyen zoolojiyle ilgili malzemenin tamamı taranmış ve taramadan
elde edilen malzeme dil merkezli incelenmiştir. Dört bölüm halinde hazırlanan
çalışmanın temelini oluşturan üçüncü bölümde Derleme Sözlüğü ekseninde tespit
edilen malzemenin zoolojik esaslara göre sınıflandırılması yapılmış ve bu sınıflandırma
sonucunda toplam 16 ana bölüm ve alt dalları ortaya konmuştur. Bölüm başlıkları
altında alfabetik olarak sıralanan sözcükler yapı bakımından tasnif edilmiş, aynı
zamanda etimolojik açıdan ele alınıp değerlendirilmiştir. Böylece tüm bunlardan yola
çıkarak hayvanların ve zoolojinin Anadolu halkının hayatındaki yeri ve önemi
saptanmaya çalışılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Derleme Sözlüğü, hayvan bilimi, terim, Türkiye Türkçesi ağızları, zooloji
