Taşıyanın mutlak sorumsuzluk halleri

Abstract

Deniz taşımacılığı, tarih boyunca köklü ve sık tercih edilen bir taşıma yöntemi olmuştur. Bu alanda yapılan büyük yatırımlarla birlikte, deniz taşımacılığı en sık kullanılan taşımacılık yöntemlerinden biri haline gelmiştir. Ancak deniz yolu ile taşımada, taşıyanın sorumluluğu büyüktür. 19. yüzyılda deniz taşımacılığında taşınan yük miktarı ve yükün değeri artarken, bunun yanında yükü tehdit eden riskler ve neden oldukları zarar miktarı da artmıştır. Taşıyanlar sözleşmelere sorumsuzluk kayıtları koymaya başlamıştır. Taşıyanın sorumluluğunun sınırlarına ilişkin milletlerarası düzenlemeler yapılmış, taşıyan ile taşıtan arasında denge sağlanarak yeknesaklık oluşturulmaya çalışılmıştır. Deniz yoluyla taşıma uluslararası nitelikte olduğundan milletlerarası düzenlemelerin etkisini Türk Ticaret Kanunu’nda görmekteyiz. Kanun koyucu taşıyanın sorumluluğunu hafifletmek amacıyla milletlerarası düzenlemeler ışığında kanuni sorumsuzluk hallerini düzenlemiştir. Bu düzenlemeler, taşıyanın sorumluluğunu belirli durumlarda azaltarak, taşımacılık işlemlerinin daha dengeli bir şekilde yürütülmesine katkıda bulunmaktadır. Tez çalışmamızda öncelikle, TTK’da düzenlenen taşıyanın sorumluluğu incelenecektir. Devamında çalışmamızın asıl konusu olan mutlak sorumsuzluk halleri, emsal Yargıtay kararları, İngiliz Mahkemesi kararları ve doktrindeki görüşler ile değerlendirilecektir. Ayrıca milletlerarası sözleşmelerde düzenlenen hükümler karşılaştırılarak taşıyanın sorumsuzluk halleri ortaya konulmaya çalışılacaktır. Son olarak ise, yargı kararları ve doktrindeki ispat aşamaları dikkate alınarak, sorumsuzluk hallerinde ispat külfetinin kimde olduğu ve hangi savunmaları öne süreceği izah edilmeye çalışılacaktır.