Genel ceza yargılaması ile karşılaştırmalı icra suçları yargılaması

Abstract

Borç ilişkisi, insanların toplumda birbirleriyle kurdukları hukuki ilişkilerden bir tanesidir. Taraflar arasında kurulan bu ilişki, borçlu sıfatına sahip olan tarafın, edimini alacaklı sıfatına sahip olan tarafa karşı kendiliğinden ve zamanında yerine getirmesiyle sona erer. Ancak borçlu, borç ilişkisinin konusunu oluşturan edimini her zaman kendiliğinden ve zamanında yerine getirmeyebilir. Böyle bir durumda modern hukuk sistemlerinde olduğu gibi hukukumuzda da alacaklıya, alacağına devletin icra organları vasıtasıyla kavuşma imkanı tanınmıştır. Diğer bir ifadeyle borçlu veya bir hakkı yerine getirmekle yükümlü olan kişi edimini rızasıyla yerine getirmezse, cebri icra hukuku kuralları uygulanmak suretiyle edimin konusu zorla yerine getirilir. Cebri icra hukuku kuralları borçlunun malvarlığı ile sınırlı olacak şekilde uygulanır. Cebri icra hukuku kapsamında başlatılan icra takibi neticesinde edimin türüne göre, borçlunun malvarlığından borcuna yetecek miktar haczedilerek satılır ve elde edilen para alacaklıya ödenir veya hakkın konusu zorla yerine getirilir. ancak edimin konusu yerine getirilirken zor kullanma yetkisi sadece devletin icra organlarına tanınmıştır. Buna karşılık alacaklının, borçlunun şahsına veya mal varlığına karşı zor kullanma hakkı yoktur. Dahası hukukumuzda borçlunun şahsına veya malvarlığına karşı zor kullanma fiilleri yasaklanmış ve bu fiillerin gerçekleştirilmesi suç sayılmıştır (1). İcra takibi işlemleri sırasında kural olarak borçlunun şahsına karşı cebir uygulanmaz. Ancak icra takibi işlemlerinin etkin, sağlıklı ve hızlı bir şekilde yürütülmesini temin etmek, borçlunun veya üçüncü kişilerin kötü niyetli davranışlarını engellemek ve böylece alacaklının alacağına kolayca kavuşmasını ve kamu otoritesine olan güveninin korunmasını sağlamak amacıyla icra takibi işlemleri sırasında borçluya ve üçüncü kişilere bazı sorumluluklar yüklenmiştir. Borçlunun veya üçüncü kişilerin kendilerine yüklenen bu sorumlulukları ihlal etmeleri halinde, ihlalin şekli ve türüne göre İcra ve İflas Kanunu'nda çeşitli cezalar öngörülmüştür. Cebri İcra hukukunun özelliklerinden kaynaklanan ve cezaya bağlanan fiiller doktrin ve uygulamada "icra suçları" şeklinde adlandırılmaktadır. Nitekim cezaya bağlanan bu filler 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu'muzun "Cezai Hükümler" başlıklı 16 babında özel olarak düzenlenmiştir (2). Çalışmamızda İcra İflas Kanunu'muzun 16. Babının 331-354 maddeleri arasında özel olarak düzenlenen ve cezai yaptırıma bağlanan fiilleri "İcra Suçları" adı altında ve bölümler halinde ele alınacaktır. Araştırma probleminin tespiti açısından İcra suçu kavramı, icra suçlarının amacı ve en önemlisi Genel Ceza Suçları arasındaki farkları ile icra suçlarının İcra ve İflas Kanunu'ndaki düzenlenme şekli, nitelendirilmesi ve tasnifi üzerinde durulacaktır. Burada özellikle cezai yaptırıma bağlanan fiiller için öngörülen cezaların türlerini dikkate alarak bu fiillerin suç mu kabahat mi ya da tedbir mi olduğunu uygulama ve doktrindeki farklı görüşleri de belirtmek suretiyle inceleme konusu yapılacaktır. Bu inceleme yapılırken cezası hapis veya hapis ve adli para cezası olan icra suçları ile cezası tazyik ve disiplin hapsi olan icra suçları sınıflandırmasına bağlı kalınacaktır. Sonrasında icra suçlarının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi' nin Ek 4 Numaralı Protokol'ünün 1. maddesinde ve 1982 Anayasa'nın 38/8. maddesinde yer alan "Borçtan dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılma yasağı" kuralına aykırılık oluşturup oluşturmadığı konusu sınırlı olarak değerlendirilecektir. Böylece araştırma konusunun temelini oluşturan icra suçlarına uygulanacak yargılama usulü ele alınacaktır.

Debt relationship is one of the legal relationships that people establish with each other in society. This relationship established between the parties ends when the party with the title of the borrower fulfills its obligation against the party with the title of the creditor spontaneously and on time. However, the borrower may not always fulfill its obligation, which constitutes the subject of the debt relationship, spontaneously and on time. In such a case, as in modern legal systems, in our legal system, the creditor was given the opportunity to get his receivables through the enforcement authorities of the state. In other words, if the debtor or the person who is obliged to fulfill a right does not fulfill their liability with their consent, the obligation is enforced by applying the enforcement law rules Enforcement law rules are applied to be limited to the debtor's assets. As a result of enforcement proceedings initiated under the law of enforcement, according to the type of obligation, the amount obtained from the assets of the borrower is foreclosed, and the money obtained is paid to the creditor or the subject of the right is forcibly fulfilled. However, the authority to use force while fulfilling the subject of the act was granted only to the enforcement authorities of the state. In contrast, the creditor has no right to use force against the debtor's personal or assets. Moreover, in our legal system, acts of forceful use against the personal or assets of the debtor are prohibited and the realization of these acts is considered a crime. As a rule, algebra is not applied to the debtor personally during enforcement proceedings. However, some responsibilities have been imposed on the debtor and third parties during enforcement proceedings to ensure that the enforcement proceedings are carried out effectively, healthy and quickly, to prevent the malevolent behavior of the debtor or third parties, thereby ensuring that the creditor can easily get his receivables and maintain trust in the public authority. If the borrower or third parties violate these responsibilities imposed on them, various penalties are envisaged in the Enforcement and Bankruptcy Law according to the type and type of violation. Actions arising from the characteristics of Enforcement Law and punished are called "enforcement crimes" in doctrine and practice. As a matter of fact, these criminal acts were specially regulated in the 16th section, titled "Criminal Provisions" of our Execution and Bankruptcy Law No. 2004. In our study, the actions that are specially organized between the Articles 331-354 of the 16th Section of the Enforcement and Bankruptcy Law and which are subject to criminal sanctions will be discussed under the name of "Enforcement Crimes". In terms of determining the research problem, the concept of enforcement crime, the purpose of enforcement crimes, and most importantly, the differences between General Criminal Crimes and the way in which enforcement crimes are regulated in the Enforcement and Bankruptcy Law will be emphasized. At this stage, taking into account the types of penalties envisaged especially for criminal acts, it will be the subject of examination whether these actions are crime or misdemeanor or precaution by stating different opinions in the doctrine. While conducting this investigation, the classification will be adhered to enforcement crimes which leading to the punsihment as imprisonment or jail and forensic fines and enforcement offenses which leading to punishment as coercion and discipline imprisonment. Subsequently, it will be limitedly evaluated whether enforcement crimes are opposite or not to "ban on depreviation of liberty due to debt" rule which is stipulated in Article 1 of the Additional Protocol No.4 of the European Convention on Human Rights and Article 38/8 of 1982 Turkish Constitution. Thus, the procedure to be applied to enforcement crimes that form the basis of the research subject will be discussed.