Sabahattin Ali'nin Portakal adlı öyküsünde bağdaşıklığı sağlayan görünümler

Abstract

Metindilbilimin yöntem ve verilerinden yararlanılarak hazırlanan bu tezde, Sabahattin Ali'nin son dönem eserlerinden biri olan Portakal adlı öykünün metinsellik değeri, bağdaşıklık ölçütü ile açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde tezin konusu, amacı, araştırma soruları, yöntemi ve sınırlılıkları ele alınmıştır. Kuramsal çerçevede dilbilim, metindilbilim, metin ve metinsellik ölçütleri ile ilgili kavram ve terimlerin açıklamaları yapılmıştır. Kuramsal çerçevede metinsellik ölçütlerinden biri olarak, genel hatlarıyla ele alınan bağdaşıklık ölçütü, ikinci bölümde alt başlıkları ile detaylandırılarak açıklanmıştır. Üçüncü bölüm, çalışmanın temelini oluşturan Portakal adlı öykünün incelenmesi ve öykü metninin çözümlenmesi ile oluşturulmuştur. Metin çözümlenirken öykünün bağdaşıklık unsurları örneklerle gösterilmiştir. Bağdaşıklık içeren örnekler, Türkçenin yapısal ve işlevsel özelliklerine göre açıklanmıştır. Tezin dördüncü bölümünde ise, metin çözümlemesiyle elde edilen bulgular metindilbilimsel bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerden hareketle Portakal adlı öykünün bağdaşıklık görünümlerine ve Sabahattin Ali'nin dil kullanımına ilişkin varılan sonuçlara yer verilmiştir.

Utilizing the method and data within the scope of text linguistic, this thesis attempts to explain the textuality of the story Orange, one of the latest works of Sabahattin Ali, in terms of coherence. In the first chapter of the study, the aim, theoretical framework, method and limitations of the study are addressed. The terms and concepts related to linguistics, text linguistics, the standards of text and textuality are described within the theoretical framework. The standard of coherence addressed in general terms as a standard of textuality within the theoretical framework is described in detail in the second chapter. The third chapter consists of the review of the story Orange and the analysis of the text of the story. The elements of coherence are indicated with the relevant examples, while analyzing the text. The examples related to coherence are described in accordance with the structural and functional properties of Turkish. In the fourth chapter, the findings obtained through the text analysis are reviewed with the linguistic viewpoint. From this viewpoint, the conclusions drawn on the elements of coherence in the story Orange and Sabahattin Ali's use of language are presented.