Francıs Scott Key Fitzgerald'ın muhteşem Gatsby ile Peyami Safa'nın sözde kızlar romanlarının karşılaştırılması

Abstract

Karşılaştırmalı edebiyat, farklı ülke edebiyatlarından olan eserlerin ortak konu ve motif anlamında benzerlikleri ve farklılıklarıyla karşılıklı incelenmesidir. Francis Scott Key Fitzgerald'ın Muhteşem Gatsby adlı eseri Amerika'da Birinci Dünya Savaşı sonrası yılları kapsayan dönemin toplumsal yaşantısından kesitler sunmaktadır. Kolay kazanç, eğlence ve yozlaşmanın belirgin olarak öne çıktığı bu dönemi Fitzgerald "Caz Çağı" olarak isimlendirmiştir. Türkiye'de aynı dönemde kaleme alınan Peyami Safa'nın Sözde Kızlar adlı romanı da geleneksel değerlerden uzaklaşan yozlaşmış bireyler aracılığıyla toplumdaki bozulmaya dikkat çekmektedir. Her ne kadar farklı toplumlar olsalar da, her iki romanda da savaş sonrası toplumsal yapı değişmekte, kuşaklar birbirleri ile benzerlikler göstermekte ve her iki kuşağın bireyleri de yitik bireyler olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmada Francis Scott Key Fitzgerald'ın Muhteşem Gatsby (1925 )adlı eseri ile Peyami Safa'nın Sözde Kızlar (1922-1925) adlı eserleri farklı coğrafyalara ait olsalar da aynı dönemi (1920-1930) anlatmaları, toplumların ortak yönlerine işaret etmeleri bakımından, karşılaştırmalı edebiyat yöntemlerinden biri olan metne odaklı inceleme metoduyla öz ve biçim bakımından karşılaştırılmış, eserlerin benzer ve farklı yönleri ortaya konulmuştur.

Comparative literature is the study of comparing works from different country literature with similarity and differences in terms of common subjects and motifs. Francis Scott Key Fitzgerald's "The Great Gatsby" work presents sections of the social life of the post-World War I era in America. Fitzgerald called this period of "Jazz Age" a period in which easy gain, entertainment, and corruption became prominent. In the same period, Peyami Safa penned a novel "Pseudo Girls" in Turkey also draws attention to corruption in the society through corrupt individuals are moving away from traditional values. Although there are continents in between, in both novels, the post-war social structure changes, the generations show similarities with each other and the individuals of both generations are called lost individuals. In this study, Francis Scott Key Fitzgerald's "Great Gatsby (1925)" and Peyami Safa's "Pseudo-Girls (1922-1925)", although they belong to different geographies, describe the same period (1920-1930) and point to the common aspects of societies. In this respect, the two studies were compared in terms of essence and form with the text-based analysis method, which is one of the comparative literature methods, and similar and different aspects of the works were revealed.