İşgörenlerin rol çatışması ve rol belirsizliği algısının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi: Adana ilindeki bir sağlık kurumu çalışanları üzerine bir araştırma

Abstract

Sürekli gelişen teknoloji ve artan rekabet ortamı insan kaynağının etkili şekilde yönlendirilerek rekabet üstünlüğü sağlamak amacıyla yeni yönetim anlayışlarını da geliştirmiştir. Örgütsel Vatandaşlık Davranışları gerek yazında gerekse iş dünyasında önemi giderek artan konular arasındadır. Bu çalışma iş görenin rol çatışması ve rol belirsizliği algısının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmanın verileri Adana ilinde faaliyet gösteren bir sağlık kurumu çalışanları arasından 207 kişi üzerinden elde edilmiştir. Araştırma amacı doğrultusunda beş hipotez geliştirilmiş ve test edilmiştir. Hipotezler rol çatışması ve rol belirsizliği değişkenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel vatandaşlık davranışı alt boyutlarını etkileyip etkilemediğine odaklanmıştır. Bulgular örneklemin ağırlıklı olarak erkek çalışanlardan oluştuğu, medeni durum açısından evli ve bekar çalışanların oranlarının birbirine yakın olduğuna, eğitim düzeylerini önemli ölçüde üniversite mezunlarının oluşturduğuna ve büyük çoğunluğunun işgören olarak çalıştığına işaret etmektedir. Korelasyon analizi sonuçları rol çatışması ve rol belirsizliğinin, örgütsel vatandaşlık davranışı ve alt boyutları ile negatif fakat anlamlı ilişkiler gösterdiğine işaret etmektedir. Diğer yandan regresyon analizi sonuçları ise, rol çatışması ve rol belirsizliğinin örgütsel vatandaşlık davranışını negatif fakat anlamlı biçimde etkilediğini göstermektedir. Rol çatışması ve rol belirsizliği, örgütsel vatandaşlık davranışının yardımseverlik boyutunu da anlamlı bir şekilde etkilemektedir. Rol çatışması ve rol belirsizliği özellikle örgütsel vatandaşlık davranışının centilmenlik boyutunu negatif fakat güçlü bir biçimde etkilemektedir. Örgütsel vatandaşlık davranışının nezaket boyutu özellikle rol belirsizliğinden olumsuz fakat anlamlı bir şekilde etkilenmektedir. Son olarak örgütsel vatandaşlık davranışının vicdanlılık boyutu da rol belirsizliği tarafından olumsuz fakat anlamlı biçimde etkilenmektedir.

Continuous technological development and increasing competition in the environment necessitate that human resources of an organization need to be led effectively so that organization could accomplish competitive advantage. Such developments are changing the way management of business executed. Organizational citizenship behavior is a contemporary concept which gathers increasing attention of both academics and business leaders. This study focuses on the impact of employees' perceptions about role conflict and role ambiguity on their organizational citizenship behavior. Data for the study obtained from 207 employees of a healthcare organization in Adana. In line with the research purpose five hypotheses were developed and tested. These hypotheses focused on whether role conflict and role ambiguity had any impact on employees organizational citizenship behavior and dimensions of organizational citizenship behavior. Findings showed that the sample mainly consisted of male employees and the rate of married and non-married employees were approximately equal in representation. In terms of educational attainment majority of employees were university graduates in the sample. In terms of their work position, employees with non-managerial positions were the largest category. Correlation analysis showed that role conflict and role ambiguity were correlated with organizational citizenship behavior and its dimensions negatively but in a statistically significant manner. Multiple regression analyses indicated that role conflict and role ambiguity have a negative but statistically significant impact on organizational behavior. Likewise role conflict and role ambiguity have a significant impact on charity dimension of organizational citizenship behavior. Particularly, role conflict and role ambiguity affects the gentlemenship dimension of organizational behavior negatively but strongly. Civility dimension of organizational citizenship behavior especially were affected by role ambiguity negatively and significantly. Finally, consciousness dimension of organizational citizenship behavior was affected by rol ambiguity strongly but negatively.