Divan şiirinde gece (XV. - XVI. yüzyıl)

Abstract

Gece, Divan şiirinde önemli bir yeri olan zaman dilimidir. Pek çok şair, gece ve geceye karşılık gelen kelimelere şiirlerinde sıklıkla yer vermiştir. Bu tez çalışmasında XV. yüzyıl ve XVI. yüzyılda gece motifinin ele alınış şekli incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmada ilk olarak tez ile ilgili genel bilgilere yer verilmiştir. Gecenin Türk mitolojinde ve Türk kültüründeki yeri, din ile ilgisi vurgulanmıştır. Ayrıca gece ile ilgili benzetmeler ele alınıp geceye karşılık gelen kelimeler üzerinde durulmuştur. Gece kelimesiyle kurulan tamlamalar saptanarak, söz sanatlarıyla birlikte açıklanmıştır. Bir zaman dilimi olarak gecenin kozmik unsurlarla ilgisi ortaya konarak, gece-aşk ilişkisi, geceyle ilişkilendirilen meslek ve tipler ele alınıp âdet ve inanışlara yer verilmiştir. Son olarak gece redifinin kullanıldığı gazellerden bahsedilerek genel bir değerlendirme yapılmış ve bazı çıkarımlar elde edilmiştir.

Night, which is an important place in Divan poetry. Many poets frequently place their words in the poems corresponding to night and night. İn this thesis study XV. Century and XVI. it was tried to examine the way the night motif was handled in the century. In the study firstly general information about the thesis was given. The place of the night in Turkish mythology and Turkish culture and the interest in religion. Also the analogies related to the night were taken into consideration and the words corresponding to the night were emphasized. The definitions set up at night were identified and explained together with the art of speech. A period of time as a matter of interest in the cosmic elements of the night was expressed in relation to the profession and the types of love associated with the night was taken into consideration and traditions and beliefs were included. Finally a general evaluation was made by referring to the nightly redifinents used and some conclusions were obtained.