Şehit ailelerinin yas, duygulanım şiddeti sosyal bozulma ve PTSB düzeyleri ile sosyo- demografik değişkenler arasındaki ilişkininin incelenmesi: Tarsus örneği

Abstract

Savaş ve terör olayları sonucunda ve görevi başında travmatik bir şekilde yaşamını yitirenler şehit sayılmaktadır. Bu araştırmada Mersin ili Tarsus ilçesinde ikamet eden 51 şehidin anne, baba, kardeş, eş ve çocuklarının yaşadıkları travma sonrası yaşanan durumlar incelenmiştir. Amacı ise şehit yakınlarının söz konusu yas sürecini nasıl geçirdikleri, onların duygulanım şiddeti, sosyal bozulma ve PTSB düzeylerinin, sosyo demografik değişkenlerle olan ilişkilerini tespit etmektir. Araştırmanın bir diğer amacı ise bu alanda daha kapsamlı çalışmalara zemin oluşturmaktır. Bu çalışmanın önemi ise şehit ailelerinin yaşadığı travmayı bilimsel bir şekilde ortaya koyma arzusunda yatmaktadır. Nicel bir desene sahip olan bu araştırmanın evreni Mersin ili şehit yakınlarıdır. Örneklemi ise Tarsus ve köylerinde ikamet eden 97 şehit yakınından oluşmaktadır. Veriler "Yas Ölçeği", "Duygulanım Şiddeti ve Sosyal Bozulma Ölçeği" ve "PTSB(Post Travmatik Stres Bozukluğu soru listesi)" ile toplanmıştır. Verilerin analizinde parametrik (t-testi, korelasyon, Mann Whitney U) ve non-parametrik testler kullanılmıştır. Elde edilen bulguların analiz sonuçlarına göre şehit ailelerinin yas, duygulanım şiddeti, sosyal bozulma ve PTSB düzeyleri cinsiyet, sosyal destek alıp almama ve antidepresan kullanıp ve kullanmama durumuna göre farklılık arz etmektedir. Kadınların yas, duygulanım şiddeti ve sosyal bozulma ile PTSB düzeyleri erkeklerden anlamlı düzeyde farklılık göstermektedir. Şehit ailelerinin yaşadığı travmatik yas düzeyi normal kayıp yas düzeyi ortalamasından yüksektir. Şehit yakınlarının yas, Duygulanım şiddeti ve sosyal bozulma ile PTSB düzeylerinin yaş, eğitim durumu, ekonomik durum ve yas süresi arasında anlamlılık ifade edecek düzeyde ilişkiler tesbit edilememiştir. Bunlardan sadece PTSB düzeyi ile yaş arasında anlamlı düzeyde bir ilişki tesbit edilmiştir. Şehit yakınlarının yas, duygulanım şiddeti ve sosyal bozulma ile PTSB düzeyleri ile medyada yayınlanan savaş ve terör haberleri arasında güçlü bir ilşkinin varlığı belirlenmiştir. Ayrıca gelir düzeyi ile yas süresi, sosyal bozulma ile eğitim durumu arasındaki ilişkiler de anlamlıdır.

The people who lose their lives traumatically as the result of terrorism and war are considered as martyrs. In this survey, the situation of 51 martyrs' fathers, mothers, sisters, brothers, wives and children residing in Tarsus-Mersin was examined after they experienced this kind of trauma. The aim of this survey is to determine the martyrs' families' mourning, emotional, social deterioration, PTSD level and the relation with their demographic features. The other objective of this research is to be taken as a sample for more detailed researches. The importance of this study lies in the passion to show the trauma empirically that the martry's family have experienced. This research, which is in a quantative structure, has the martyrs' relatives in Mersin as its nature. The sampling consists of 97 martyrs' relatives who reside in Tarsus and its villages. The data has been collected with "Mourning Scale","Emotion Level and Social Deterioration Scale" and " Posttraumatic Stress Disorder Form". Parametric(t-test, one way anova, correlation) non-parametric tests have been used in the analysis of the data. According to the findings obtained; the mourning, emotion level and social deterioration with Posttraumatic Stress Disorder level of the martyrs' families differ depending on the gender, getting social support or not and taking antidepressants or not. The mourning, emotion level and PTSD level of women is much higher than of men. If it is compared with the related literature, the traumatic mourning level that martrys' families experience is higher than the usual loss average. There have been no meaningful relation found out between the mourning, emotion, social disorder, PTSD level and age, education, financial and period of mourning. There has been a meaningful relation only between PTSD level and age. It has been identified that the most influential thing for the mourning, emotion level, social disorder and PTSD level of the martyrs' families are war and terror incidents that appear in the media. Also, there has been a relation between income levels and mourning period, social disorder and education levels.