Yaygın gelişimsel bozukluk tanısı almış çocuklarda spor uğraşısının iyileştirici etkisinin incelenmesi: Aydın Efeler belediyesi otizm spor eğitim merkezi uygulaması

Abstract

Genel gelişim sorunlarının en başında otizm gelmektedir. Çok küçük yaşlarda başlayan otizmin iki yaştan itibaren belirtileri ortaya çıkmaktadır. Otizm, içe kapanma, gerçek ve sosyal yaşamdan uzaklaşma ve iletişim kurmaktan çekinme şeklinde kendini göstermektedir. Otizmin kesin sebepleri bilinmemekle beraber, yapılan araştırmalar ve uzman görüşlerine göre; otizm, kalıtsal olabileceği gibi, doğum öncesi, doğum sırası ve sonrasında meydana gelen bir takım olaylara bağlı olarak da oluşabilmektedir. Kişisel ve aile hayatını temelden etkileyen bu bozukluk ile son yıllarda farklı yöntemler ile yoğun mücadele edilmeye çalışılmaktadır. Gelişim bozukluğu üzerinde pozitif etkisi olduğu çok net bilinen spor da bu yöntemlerden biridir. Son dönemlerde sporun etkisini belirleme üzerine çalışmaların arttığı gözlenmektedir. Bu araştırmanın amacı, otizm tanısı almış çocuklarda sorun davranışların belirlenmesi ve bu sorun davranışların azaltılmasında sporun iyileştirici etkisinin araştırılmasıdır. Bu çalışmada yöntem olarak deneme yöntemlerinin bir türü olan deneme öncesi yöntemlerden tek grup öntest-sontest yöntemi kullanılmıştır. Tek grup öntest-sontest yöntemi ile araştırmacı tarafından, çalışmanın hedefine uygun fakat rastgele seçilmiş ve "Otizm Spor Eğitim Merkezi"nden yararlanan spor aktivitelerine katılan, otizm, atipik otizm vb. yaygın gelişimsel bozukluklar ile bilişsel gelişim geriliği tanısı almış 7-13 yaş arası 34 çocuk çalışmaya alınmıştır. Çocukların spor aktivitelerine katılmadan önce uygulanan Sorun Davranışlar Kontrol Listesi (SDKL)'den (öntest) elde edilen puanlarının ortalaması ile spor aktivitelerine katıldıktan sonra uygulanan SDKL'den (sontest) elde edilen puanlarının ortalaması arasında anlamlı bir fark olup olmadığı, çocukların SDKL ön testinden aldıkları puanlar ile son testinden aldıkları puanlar arasındaki farkın, cinsiyete, yaşa, okul türüne, tanı alınan yaşa ve anne ile baba eğitim düzeylerine göre farklılık gösterip göstermediğinin tespiti amacıyla elde edilen veriler SPSS programı ile analiz edilmiş ve bağımlı örneklem t testi ile ANOVA testi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde, sportif faaliyetin SDKL'nin "aşırı hareketlilik" (p=0,000), "atalet" (p=0,000), "yinelenen davranışlar" (p=0,003) ve "diğer davranışlar" (p=0,000) alt boyutlarında anlamlı bir azalmaya neden olduğu, ancak "zarar veren davranışlar" alt boyutunda ise önemli bir farklılık oluşturmadığı (p>0,323) tespit edilmiştir. Çocukların cinsiyetine (p=0,800), anne (p=0,155) ve babalarının (p=0,117) eğitim durumuna göre spor programına katılım SDKL puanlarında azalmaya sebep olsa da aralarındaki fark anlamlı bulunmazken, hem normal okul türüne hem de eğitim uygulama merkezine devam eden öğrencilerde spor programına katılım SDKL puanlarında anlamlı bir azalma belirlenmiştir (p<0,035). Sonuç olarak, sporun otizm ve yaygın gelişimsel bozukluğu olan çocuklarda özellikle stereotipik davranışların azalmasına olumlu katkı sağlayabileceği saptanmıştır. Spor programının SDKL'de bulunan sorunlu davranışlarda azaltıcı etkisinin cinsiyet, yaş, tanı konulan yaş ve ebeveyn eğitimi değişkenlerinden bağımsız, devam ettiği okul türü ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir.

Autism is at the very beginning of general growth problems. Beginning at very young ages, otizmin emerges from the age of two. Autism manifests itself in the form of shutting down, moving away from real and social life, and avoiding communication. Although the exact reasons of autism are unknown, according to the researches and expert opinions they have made; autism may be inherited, or it may also occur due to a number of events that occur before, during, and after birth. This disorder, which effects personal and family life basically, is trying to intensify with different methods in recent years. It is one of these methods that is well known to have a positive effect on developmental disability. It is observed that recent studies on the determination of sport effect have increased. The purpose of this study is to determine the problem behaviors in children who have autism and to investigate the healing effect of the sport in reducing these problem behaviors. In this study, one group pre-trial-sontest method was used as a method of pre-trial methods. The study included 34 children between 7-13 years of age who were diagnosed with common developmental disorders such as autism, atypical autism, and cognitive developmental retardation. Whether there is a meaningful difference between the average of the scores obtained from the Problem Behavior Checklist (SDKL) (pre-test) applied before participating in children's sports activities and the average of the scores obtained from the SDKL after participating in sports activities, The data obtained in order to determine whether the difference between the scores obtained from the last test differ according to sex, age, school type, age at diagnosis and education level of mother and father were analyzed with SPSS program and ANOVA test was applied with dependent sample t test. When the results were examined, it was determined that sportive activity resulted in a significant decrease in SDL (p=0.000), "inertia" (p=0.000), "repetitive behaviors" (p=0.003) and "other behaviors" (p=0.000) subscales of SDL (p = 0.003) but did not differ significantly in the lower dimension of "damaging behaviors" (p = 0.323). Although participation in the sports program in terms of gender of children (p=0,800), mother (p=0,155) and father (p=0,117) decreased in SDK scores, there was no difference between them, but there was a significant decrease in SDKL scores in both the normal school and the students attending the training program. As a result, it has been found that sports can contribute positively to the reduction of stereotypic behavior, especially in children with autism and pervasive developmental disorder. The effects of the sport program on the problematic behaviors in SDL were determined to be related to the type of school in which it was conducted, regardless of gender, age, diagnosis age and parental education variables.