Muhibbî divanı'nda rakip

Abstract

Rakip, Divan şiirinin âşık ve sevgiliden sonraki en önemli tipidir. Bu şiir geleneğinde rakip, genel anlamıyla âşık ile sevgilinin arasına girerek onların kavuşmasına engel olarak görülür. Âşığın gözünde ise kendisi ve sevgili dışındaki herkes rakiptir. Divan şairleri de şiirlerinde rakibi bu çerçevede benzer anlamlara gelecek şekilde söz konusu etmişlerdir. Saltanatı yıllarında Osmanlı Devleti'nin en parlak devrini yaşadığı kabul edilen Kanûnî Sultan Süleyman, aynı zamanda Muhibbî mahlasıyla şiirler kaleme alan bir Divan şairidir. Bu tezde padişah bir şair olarak Muhibbî'nin divanında rakibin nasıl ele alındığı incelenmiştir. Çalışmada, şairin divanında rakip ve rakibe karşılık gelen kelimeler belirlendikten sonra rakibin özellikleri tespit edilmiştir. Ayrıca rakibin benzetildiği kişiler, hayvanlar ve diğer unsurlar da tezde incelenen konular arasındadır. Böylece tezde, padişah şairin rakip algısı irdelenerek, bu algının diğer Divan şairlerinden farkı olup olmadığı da ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu tezle, daha önce bir padişah şair örneğinden hareket edilerek incelenmemiş olan rakip motifinin daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Rival, is the next most important type after the enamoured and the beloved types in the Ottoman poetry called Divan. In the tradition of this type of poetry, the rival is seen as an obstacle to the enamoured person and the beloved one, impeding them to join each other by interfering between them. In the enamoured person's eyes, everybody is considered as a rival apart from himself and the beloved one. In their poems, Divan poets have also come up with similar meanings in the meaning frame of the rival type. Suleyman the Magnificent, who lived during the period considered as the most brilliant of the Ottoman State throughout his reign, was at the same time a poet who also wrote poems designated as Muhibbî, In this thesis, it is examined how the Sultan, as a poet, is handling the type rival in the divan of Muhibbî. In this study, we have first determined the words corresponding to both genders of rival and then the characteristics of the type rival. Apart from it, persons, animals and other elements compared to the rival type were also analysed in this thesis. Thus, in this thesis, we have tried to put forward whether the perception of rival is different in the Sultan poet from the other poets of the divan literature by examining the said perception of rival in the Sultan poet. With this thesis, we are aiming to examine in detail the motif of rival by analysing an example of the Sultan poet as it has never been made before.