Füsun Akatlı'nın denemeleri üzerine bir inceleme

Abstract

Deneme; yazarın özgürce seçtiği bir konuda duygu ve düşüncelerini konuşma havası içinde kaleme aldığı bir düzyazı biçimidir. Deneme deyince Dünya edebiyatında akla ilk gelen isim Montaigne'dir. Bu tezde Cumhuriyet dönemi deneme yazarlarından Füsun Akatlı'nın denemeleri üzerine bir inceleme yapılmıştır. Üç bölümden oluşan bu çalışmanın birinci bölümünde deneme türü hakkında genel bilgiler verilmiştir. Ayrıca deneme türünün yaygın tanımları, diğer türle ilişkisi açıklanmıştır. Denemenin tarihsel gelişim süreci, Batı edebiyatından hareketle ana hatlarıyla takip edilerek türün Türk edebiyatındaki gelişimi ele alınmıştır. İkinci bölümde Füsun Akatlı'nın hayatı hakkında bilgi verilerek edebi kişiliğine değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise Akatlı'nın denemeleri içerik ile dil ve üslup bakımından ikiye ayrılarak incelenmiştir. Akatlı'nın denemelerindeki içerik; kültürel, dil ve düşünce yazıları olmak üzere üç kısımda toplanmıştır. Akatlı'nın kültürel yazılarında eğitim, edebiyat, tiyatro, müzik, aydın-sanatçı gibi konular ele alınırken dil üzerindeki yazılarında da Türkçenin yanlış kullanımı, dilin yozlaşması, dilin kirlenmesi gibi dil ile ilgili sorunlarına değinilmiştir. Düşünce yazılarında ise siyaset, tarih, eleştiri ve felsefe konularını işlediği vurgulanmıştır. Akatlı, felsefeci kimliğini denemelerine yansıttığı için yazılarında soran, sorgulayan, eleştiren bir üslup kullanmıştır. Dili süsten, gösterişten uzak yalın ve açık bir özelliğe sahiptir.

An essay is a prosaic genre in which an author writes about any topic s/he chooses, his / her thoughts and emotions in an informal style. This thesis concentrates on an analysis of Füsun Akatlı's essays, a writer in the Republic Era. The first Chapter of this thesis gives a genereal introduction to the essay genre. Also the chapter gives widespredd definitions of, and its relations to, other genres. The thesis traces back the historical development of this genre in the Western literature as well as in the Turkish literature. The second chapter touches upon Füsun Akatlı's biography and literary analysis. The Third chapter analyses Akatlı's essays in terms of content and language and style. The content of Akatlı's essays is analysed in terms of culture, language and thought. Culture- related essays treat educations, drema, music, " intellectual – artist " issues. Language-related essays emphasize improper uses of the Turkish language and is deteriorration and its corruption. Thought –related essays concenrate on politics, history, criticism and philosophy. As a philosopher , Akatlı reflects her background in her essays displaying a questioning / critically thinking style. Her language is unpretentious, unaffected and clear.