İş ve yaşam tatmini arasındaki ilişkiye etki eden demografik değişkenler üzerine araştırma (Bir uluslararsı firma uygulaması)

Abstract

İşgören bireylerin iş yaşam dengesinin sağlanması örgütler için oldukça önemlidir. İş yaşam dengesi kişinin işinden ve yaşamından tatmin olma düzeyleri olarak da ifade edilebileceğinden, işletmeler verimli bir işgücü için işgörenlerinin tatminlerini sağlamak durumundadırlar. İş ve yaşam birbirinden bağımsız alanlar olarak düşünülemediğinden bireylerin birinde yaşadığı tatmin veya tatminsizliğin diğerini etkilemesi kaçınılmazdır. Bu bağlamda bireylerin iş ve yaşam tatminine etki eden unsurların belirlenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla bu araştırma yaşam kalitesi envanteri kapsamında bulunan iş alanındaki tatminle, bilişsel bir yargılama süreci olarak tanımlanan "yaşam kalitesinin" bizzat kendisine etki eden demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediği ve aynı envanterde yer alan iki tatmin çeşidi arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. İstanbul ilinde ulusal ve uluslararası olarak faaliyet gösteren bağımsız bir denetim şirketinde 5 farklı departmanda çalışan 194 işgörenle gerçekleştirilen araştırmada, rassal örneklem yöntemi kullanılmış; 3 bölüm ve 34 sorudan oluşan 2 ölçekli bir anket uygulanmıştır. Kayıp veri analizi sonucu, kullanılabilir olan 166 işgörenin sonuçlarının analize tabi tutulduğu çalışmada, IBM SPSS Statistics 20.00 ile demografik değişkenler için frekans ve yüzde dağılımı, ölçek puanlarının demografik özelliklere göre farklılıklarının testinde t-testi ve tek yönlü ANOVA testi, varyansların değerlendirilmesinde Tukey ve Tamhane testleri, iki ölçek arasındaki ilişkinin tespit edilmesinde Pearson momentler çarpımı korelasyondan faydalanılmıştır. Veri analizleri ölçeklerden elde edilen toplam puanlar üzerinden gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmanın analizleri sonucunda, işgörenlerin iş tatminlerinin aylık gelir düzeyi, kurum içi çalışma süresi, işyerindeki pozisyon, medeni durum, yaş ve departman değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilirken; cinsiyet, eğitim durumu ve çocuk sayısı değişkenlerine göre farklılaşma bulunmamıştır. Bu araştırmanın bir diğer sonucunda, işgörenlerin yaşam tatminleri ile aylık gelir düzeyi, kurum içi çalışma süresi, medeni durum ve departman değişkenleri arasında anlamlı farklılıklar bulunurken; yaş, cinsiyet, eğitim durumu, işyerindeki pozisyon ve çocuk sayısı değişkenleriyle anlamlı farklılık gözlemlenmemiştir. Ayrıca her iki tatmin çeşidinde farklılık oluşturan değişkenler ise gelir düzeyi, medeni durum, kurum içi çalışma süresi diğer bir deyişle kıdem ve departman olarak saptanmıştır. Değişkenler arası korelasyon sonucunda ise iş tatmini ile yaşam tatmini arasında pozitif yönlü ve orta derecede bir ilişki tespit edilmiştir.

Ensuring the work-life balance of employees is too important for organizations. Work-life balance which is the same meaning the level of job and life satisfaction of individiuals has to be provided by organizations to get productive workforce. Work and life can not be thought as independent fields; thus, satisfaction or dissatisfaction in one from these two fields affects the other. That's why this research was conducted to determine satisfaction in the work context, whether the quality of life, defined as a cognitive process, varies according to demographic characteristics and whether there is relationship between two types of satisfaction in the quality-of-life inventory. The study was carried out in an independent auditing company which has national and international activity with 194 employees who are working in five different departments in Istanbul. A 2-scales questionnaire consisting of 3 sections and 34 items was administered. Because of mising values, 166 employees' datas were used to be analyzed. Frequency and percentage distribution was used for demographic variables; moreover, t-test and one-way ANOVA test was used for testing hypotheses with IBM SPSS Statistics 20.00. Tukey and Tamhane test was used to evaluate variances; besides, Pearson correlation was made use for determining the relationship between two variables. Datas were analyzed through total scores obtained from the scales. As a result of the analyzes, there was statistically significant difference between income level, house working time, work position, maritial status, age, departmant variables and job satisfaction. However, there was no statistically significant difference between gender, educational level, number of the child and job satisfaction. As another results, there was statistically significant difference between income level, house working time, maritial status, departmant variables and life satisfaction. Whereas, no significantly difference between work position, educational level, gender, age variables and life satisfaction. In addition, there was statistically significant difference between income level, house work, maritial status, department both life and jobb satisfaction. Finally, there was a positively mid level of relationship between both job satisafaction life satisfaction.