Ortaöğretim öğrencilerinde kişisel sorumluluk ve ruh sağlığı düzeyleri arasındaki ilişki: Adana Çukurova ilçesi örneği

Abstract

Bu araştırma ortaöğretim öğrencilerinin kişisel sorumluluk düzeyleriyle ruh sağlıkları arasındaki ilişkiyi konu edinmektedir. Örneklem Adana İli Çukurova İlçesi Anadolu Lisesi ve İmam Hatip Lisesinde 11. sınıfa devam eden öğrenciler arasında tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Uygulama her iki okul türünden toplam 427 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Ölçme araçları olarak "Öğrenci Kişisel Sorumluluk Ölçeği" ve "Kısa Semptom Envanteri" kullanılmıştır. Bağımsız değişenler okul türü, cinsiyet, ailenin sosyo-ekonomik düzeyi, ebeveynin eğitim düzeyi ve birliktelik durumu, kardeş sayısı ve sırası, internet ve sosyal ağların kullanım düzeyidir. Ulaşılan bulgulara göre ergenlerin devam ettikleri okul türü ile bireysel sorumluluk düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Ayrıca anne-baba eğitim düzeyi, birlikteliği ve çalışma durumunun ergenlerin sorumluluk üstlenmesinde etkili olmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte kız öğrencilerin erkek öğrencilere nispetle sorumluluk düzeyinin fazla olduğu, öğrencilerin internette ve sosyal medyada geçirdiği süre arttıkça sorumluluk düzeyinin azaldığı, ilk çocukların sorumluluk düzeylerinin yüksek, tek çocukların sorumluluk düzeylerinin daha düşük olduğu bulunmuştur. KSE Depresyon, Anksiyete, Olumsuz Benlik, Somatizasyon ve Hostilite alt testlerinde kızlar lehine anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Tek ve ortanca çocukların olumsuz benlik imajlarının daha yüksek olduğu, anne eğitim seviyesinin ruh sağlığı üzerinde etkili olmadığı, baba eğitim seviyesinin hostilite düzeyinde anlamlı olduğu, ebeveynin birliktelik, çalışma ve ekonomik durumunun ergenlerin ruh sağlığı üzerinde etkili olmadığı bulunmuştur. Ayrıca internet kullanımı ile KSE üzerinden ruh sağlığı parametreleri arasında anlamlı fark bulunmuştur. Öğrenci bireysel sorumluluk ölçeği ile KSE alt ölçekleri arasında negatif, KSE alt ölçekleri ise kendi arasında pozitif yönde ilişki göstermiştir.

This study aims to find out the relationship between high school students' personal responsibility levels and their mental health levels. Sampling was chosen randomly among the 11th year students in an Anatolian High School and a Religious Vocational High School in Çukorova district of Adana province. The study was conducted on 427 students total from both school types. 'Student Personal Responsibility Scale' and 'Brief Symptom Inventory' were used as data collection tools. Independent variables of the research are school type, gender, socio-economic level of family, parents' educational level and marital status, the number and birth order of siblings, the level of internet and social media use. According to the findings, there was not a significant difference between the school type and the adolescents' individual responsibility levels. Besides, it was revealed that parents' educational level, marital status and employment status had no effect on adolescents' taking responsibility. However, it was found out that girls' responsibility level was higher than boys; responsibility level decreased when the students spent more time on the net; a first-born child's responsibility level was higher; and an only child's responsibility level was lower. In Brief Symptom Inventory (BSI), Depression, Anxiety, Negative Sense of Self, Somatization and Hostility subtests, significant differences appeared in favour of girls. It was also found out that only child's and middle child's negative sense of self were higher, mother's educational level had no effect on mental health, father's educational level showed a significant difference in hostility level, parents' marital and working status and economic level were not effective on adolescents' mental health. In addition, a meaningful significant difference was found out between the use of internet and mental health parameters over BSI. The relationship between personal responsibility scale and BSI subscales was negative whereas BSI subscales had a positive relationship among themselves.