C2c e- ticaret uygulamalarında alıcı ve satıcıların etik karar alma sürecini belirleyen faktörler: Türk ve Alman üniversite öğrencileri üzerine bir uygulama

Abstract

Yaygınlaşan internet kullanımı yaşamın her alanında olduğu gibi pazarlama ve ticaret yapısında da köklü değişimlerin gerçekleşmesine neden olmuştur. Geleneksel ticaret anlayışı, internetin ticarete entegre olmuş şekli olarak tanımlanan, zaman ve mekan kısıtlamalarını ortadan kaldıran, tüketicilere dünyanın her yerinden 7 gün 24 saat alışveriş yapma imkan sağlayan e-ticaret uygulamaları ile yeni boyut kazanmıştır. E – ticaret uygulamaları, tüketicilere ve üreticilere sağlamış olduğu sayısız fırsatlar ile toplam ticaret hacminin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Ancak e-ticaret uygulamalarının tamamen web tabanlı ağlar aracılığı ile sanal ortamlarda gerçekleştirilmesi bazı etik sorunlara da zemin hazırlamaktadır. Özellikle bireysel kullanıcı hesapları ile ticaret yapmaya olanak sağlayan C2C e-ticaret, kişisel kötü kullanımlara; ürün hakkında yanlış ve aldatıcı bilgi verme, aldatıcı reklam, satış sonrası hizmetlerde eksiklikler gibi birçok etik dışı eylemlere açık bir ticaret modelidir. Etik, ticaretin her alanında olduğu gibi e-ticaret uygulamalarında da, sürdürülebilirlik için önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışmanın genel amacı, C2C e-ticarette alıcı ve satıcıların etik karar alma sürecini belirleyen faktörleri incelemektir. Bu genel amaç doğrultusunda etik karar alma sürecini oluşturan, algılanan etik problem, etik niyet ve etik davranış arasındaki ilişkiler araştırılarak, bireylerin etik bakış açılarının (idealizm- rölativizm- doğruluk), cinsiyetin ve kültürün etik karar süreci ile ilişkileri bir model yardımı ile incelenmiştir. Çalışmada etik karar alma sürecini etkileyen önemli faktörler arasında kabul edilen kültür ilişkisinin incelenmesi ve araştırma sonuçlarının kültürler arası boyutta karşılaştırılması için e-ticaret uygulamalarını aktif olarak kullanan Türkiye'deki (Çağ Üniversitesi) ve Almanaya'daki (Kehl Üniversitesi) 536 üniversite öğrencisi ile senaryo inceleme yöntemi kullanılarak geliştirilen ölçek aracılığında uygulama gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda etik karar alma süreci ile kültür arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Almanya'daki katılımcıların etik problem algılama oranları ve senaryolara ilişkin alınan kararları etik bulmama oranları Türkiye'deki katılımcılara göre daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca C2C e-ticarette alıcıların ve satıcıların etik problem algılarının, etik niyetlerinin ve etik kararlarının anlamlı düzeyde farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara göre alıcıların etik problem algılama düzeylerinin satıcılara oranla daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Son olarak C2C e-ticaret kullanıcılarının, kullanıcı yorumlarına, satıcı davranışlarına ve ürün aldıkları satıcı kimliğinin doğruluğuna karşı duyarlı oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

The widespread use of the Internet has revolutionized the structures of marketing and trade structures in addition to every field of life. Conventional understanding of trade has become a new dimension of e-commerce applications, which is defined as the integration of the Internet in trade, which eliminates time and space limitations and which enables consumers to do shopping 24/7 from anywhere in the world. E - Commerce applications compose a substantial part of the total trade volume with countless opportunities they provide to consumers and producers. However, e-commerce applications pave the way for some ethical problems as they are mostly realized in virtual environments through web-based networks. C2C e-commerce, which especially allows people to trade with individual user accounts, is a trade model that is open to personal misuse and many unethical acts such as giving false and deceptive information about the product, making deceptive advertisements and shortcomings in after-sales services. Ethics, as in all fields of trade, is an important element for sustainability also in e-commerce applications. The main purpose of this study is to examine the factors that determine the ethical decision making process of the buyers and sellers in C2C e-commerce. In line with this main purpose, the relationship between ethical problem, ethical intentions and ethical behaviours, which constitute the ethical decision-making process, was investigated, and the relationship of ethical perspectives of individuals (idealism-relativism-righteousness) with ethical decision process of gender and culture was examined with the help of a model. In order for the investigation of cultural relations, which are considered among the most important factors affecting the ethical decision-making, and the comparison of research results in cross-cultural dimension, the study was conducted with 536 university students in Çağ University in Turkey and in Kehl University in Germany, which use e-commerce applications actively through the scale that was developed by the method of scenario investigation. The results of the study revealed that there was a significant relationship between the ethical decision-making process and culture. It was also found that the rates of ethical problem detection and not finding the decisions related to scenarios ethical of the German participants were higher than those of the participants in Turkey. In addition, it has been concluded that the ethical problem perceptions, ethical intentions and ethical decisions of buyers and sellers in C2C e-commerce differed significantly. According to these results, it was determined that the ethical problem perception levels of the buyers were higher than those of the sellers. Finally, it was concluded that C2C e-commerce users were sensitive to user comments, vendor behaviour, and the accuracy of the vendor identity from whom they bought products.