Öğretmenlerin tükenmişliği ile yöneticileri için algıladıkları liderlik davranışları arasındaki ilişki düzeyi üzerine bir araştırma uygulaması: Mersin ili örneği

Abstract

Bu araştırma, kamu (Anaokulu, İlkokul, Ortaokul, Lise) okullarındaki öğretmenlerin görüşlerine dayalı olarak; öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ile okul yöneticilerinin sergiledikleri liderlik davranışları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma evrenini; 2012-2013 eğitim-öğretim yılında, Mersin İli merkez ilçe ve diğer ilçelerdeki kamu okullarında (anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise) çalışan 21.820 öğretmen oluşturmaktadır. Evrendeki öğretmenlerden tesadüfi örneklem yöntemi kullanılarak 466 öğretmen belirlenmiştir. Araştırmada, veriler üç bölümden oluşan (Ek-I) anketler aracılığı ile toplanmıştır. (Ek-I) de Kişisel Bilgi Formu, Liderlik Davranışlarını Betimleme Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Envanteri-Öğretmen Formu yer almaktadır. Verilerin değerlendirilmesinde IBM SPSS 20 programından yararlanılmıştır. Araştırmada frekans (f), yüzde (%), aritmetik ortalama ( x ), standart sapma (Ss) ve Pearson çarpım momentler korelasyon katsayısı (r), t testi ve one - way anova hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; öğretmenlerin duygusal tükenme boyutundaki tükenmişlik düzeylerinin okuldaki görev süresi, mesleki kıdem, yaş değişkenlerine; duyarsızlaşma boyutundaki tükenmişlik düzeylerinin branş, yaş, mesleki kıdem değişkenlerine; kişisel başarı boyutundaki tükenmişlik düzeylerinin ise mesleki kıdem, yaş değişkenlerine göre farklılık gösterdiği görülmüştür. Cinsiyet ve öğrenim durumu değişkenleri ile tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticileri en çok anlayış gösterme liderlik davranışı sergilemektedir.

This research aims to determine whether there is a meaningful relation between the burnout level of the teachers and the leadership behaviors of the school principals based upon the views of the teachers at public schools (Preschool, Elementary School, Middle School and High School) The research population consists of 21.820 teachers that work in public schools (preschool, elementary school, middle school and high school) in Mersin province and other counties in 2012-2013 academic years. 466 teachers have been chosen by using random sampling. The data was collected by using a questionnaire with three sections (Appendix-I). The Appendix I includes Personal Information Form, Leader Behavior Description Questionnaire, and Maslach Burnout Inventory - Teacher Form. The IBM SPSS 20 was used to assess the data. Frequency (f), percentage (%), arithmetic average ( x ), standard deviation (Ss), Pearson Product-Moment Correlation Coefficient (r), t test and anova was calculated. According to the results of the research; it was found that emotional burn out levels differ according to tenure in school, occupational seniority and age variables; desensitization burn out levels differ in terms of field of study, age, occupational seniority variables; personal success burn out levels differ with respect to occupational seniority and age variables. There has been no meaningful relation between burn out levels and gender and educational background. According to what teachers perceive, the most frequent leadership behavior that the school principals exhibit is empathizing.