Anadolu sahası türkülerinde renkler

Abstract

Renklerin tarihsel süreçteki temel anlamları ile insanlar üzerindeki psikolojik etkileri, halk ozanlarının dikkatini çekmiş ve türkülerde sıklıkla bu ifadelere yer vermelerine neden olmuştur. Renk kavramı, halk ozanlarının duygu ve düşüncelerini ifade etmede birer sembol olurken türkülerde de içerik zenginliğini artırmıştır. "Anadolu Sahası Türkülerinde Renkler" başlığını taşıyan bu tezde, Selami Yücel'in Tüm Türküler adlı kitabında geçen 7232 adet türkü taranmıştır. Taranan türkülerden içinde renk ifadesinin geçtiği ve Anadolu sahasında söylenmiş toplamda 697 adet türkü tespit edilmiştir. Tespit edilen türkülerde geçen renklerin, türkülerde hangi anlamlara geldiği ve türkülerdeki kullanım oranlarına ilişkin verileri incelenmiştir. Tezde, renklerin doğuşu, yapılan çalışmalar ve dünya tarihindeki yeri, Türk kültür ve mitoloji tarihindeki önemi, tek tanrılı dinlerde ve tasavvufta hangi manalara geldiği ortaya konulduktan sonra Anadolu türkülerinde hangi anlamlara geldiği sorusuna cevap aranmıştır. Söz konusu kitapta renkleri ifade eden kelimeler ve ilgili tamlamalar, seçilen türküler yoluyla araştırılmıştır. Bu bağlamda, renklerin birbiriyle olan ilgisi, türkülerdeki kullanım sıklığı, türkülerin söz konusu konularına etkisi ile hangi anlamlarda kullanıldığı, tezde incelenen konular arasındadır. Böylece bu tezde, Anadolu türkülerinde renk kavramının nasıl yer aldığı metin merkezli bir incelemeyle ortaya konmaya çalışılmıştır.

The basic meanings of the colours in the historical process and the psychological effects on the people have attracted the attention of the folk poets and they have often included these statements in folk songs. The concept of colour has become a symbol in expressing the feelings and thoughts of the folk poets and increased the richness of content in folk songs. In this thesis entitled "The colors in Anatolian folk songs", 7232 folk songs from Selami Yücel's book named Tüm Türküler were scanned. A total of 697 folk songs which has sung in Anatolia and contains the expression of colour have detected. The data about the usage of the colors in folk songs, the meanings of songs and their rates of usage were examined. In the thesis, the birth of colours, the studies and the place in world history, the importance of the history of Turkish culture and mythology, the meaning of the monotheistic religions and mysticism has been revealed and after that the answer to the question of what meanings in Anatolian folk songs was sought. In this book, the words expressing the colours and related phrases were searched through selected folk songs. In this context, the relation of colours with each other, the frequency of use in folk songs and the effects of folk songs on these subjects are among the subjects in the thesis. Thus, in this thesis, the concept of colour in Anatolian folk songs is tried to be revealed with a text-centered analysis.