Mezar taşları üzerine halk bilimsel bir inceleme: Mersin örneği

Abstract

Bu çalışma, Mersin Şehir Mezarlığı'ndaki mezar taşlarının halk bilimsel açıdan değerlendirilmesini konu almaktadır. Mersin Şehir Mezarlığı'nda Müslümanların yanı sıra Yahudi ve Hristiyanların mezarları da yer almaktadır. Bu bağlamda, araştırma evreninin sergilediği kültürel çeşitlilik dikkat çekici bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Mersin Şehir Mezarlığı, Mersin ilinin en büyük mezarlığı olarak bilinmektedir. Çalışma kapsamında öncelikle yazılı ve görsel kaynak taraması yapılmıştır. Mezarlıkta yer alan 75.000 mezar taşı arasından, Latin harfli 500 mezar taşı incelemeye değer bulunmuş ve konuyla ilgili genel bir değerlendirme yapmak için yeterli görülerek çalışma bu örneklemle sınırlandırılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde, inceleme alanının kültürel yapısını anlamak amacıyla Mersin yöresinin tarihi, coğrafi ve demografik yapısına dair bilgi verilmiştir. Ardından, Türklerde mezar taşı geleneğini anlaşılır kılmak amacıyla, kronolojik bir yaklaşımla "İslamiyet'ten Önce Mezar Taşları" ve "İslamiyet'ten Sonra Mezar Taşları" başlıkları altında detaylı bir inceleme yapılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, Mersin Şehir Mezarlığı'ndaki Latin harfli mezar taşları halk bilimsel unsurlara göre sınıflandırılarak betimsel bir analiz gerçekleştirilmiştir. Mezar taşı yazıları, biçim, içerik, söz ve anlam sanatları bağlamında ele alınarak edebi değerleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise, sonuç kısmı ile birlikte Mersin Şehir Mezarlığı'ndaki mezar taşlarına ait yazılar ve fotoğraf seçkilerine yer verilmiştir. Bu sayede, halk sanatı ürünü olarak değerlendirilebilecek mezar taşları ve üzerlerindeki yazıların geleneksel açıdan taşıdığı değer tespit edilerek, Mersin halk kültürüne katkı sağlanması amaçlanmıştır.