Doğal bir afet sonrası gruplararası sosyal destek: sosyal kimlik bakış açısından bir çalışma

Abstract

Yapılan bu çalışma, 6 şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli depremden etkilenen Suriyeli bireylere, Türk bireyler tarafından sağlanan sosyal destek düzeyi ile ilişkili etmenleri incelemektedir. Çalışma, paylaşılan sosyal kimlik ile özdeşleme düzeyi, dini ve etnik kimlikle özdeşleşme düzeyi, gruplararası temas ve depremi deneyimleme düzeyi ve bir gruba verilen sosyal destek arasındaki ilişkilere odaklanmaktadır. Yapılan bu araştırma, Sosyal Kimlik Kuramı (Tajfel ve Turner, 1979) ve Gruplararası Temas Kuramı (Allport, 1954; Pettigrew, 1998) çerçevesinde yapılandırılmış olup, depremden etkilenen 150 katılımcıyı içermektedir. Bulgular, paylaşılan kimlik (depremzede kimliği) ile özdeşleşme düzeyinin dış gruba sağlanan sosyal destekle pozitif yönde ilişki içinde olduğunu göstermektedir. Ayrıca, gruplararası temasın hem niceliği hem de niteliği, dış gruba verilen sosyal destek verme düzeyi ile pozitif yönde ilişkiler göstermiştir. Ancak, dini kimlik (Müslüman kimliği) ve etnik kimlik (Türk kimliği) ile özdeşleşme ile sosyal destek verme düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Depremi olumsuz yönde daha fazla deneyimleme ile sosyal destek verme düzeyi arasında da anlamlı bir ilişki gözlenmemiştir. Sonuçlar, sosyal desteğin belirleyicileri olarak depremzede kimliği olarak paylaşılan kimliğin ve temasın, bireylerin dış gruba sosyal destek verme için önemli bir etmen olduğunu önermektedir. Ayrıca yapılan analizler sonucunda paylaşılan kimlik (depremzede kimliği) ile özdeşleşme düzeyi, daha yüksek sosyal destek düzeyini öngörmektedir. Benzer şekilde, gruplararası temasın hem niceliği hem de niteliği, sosyal desteğin güçlü öngörücüleridir. Ancak, dini kimlik (Müslüman kimliği) ve etnik kimlik (Türk kimliği) ile özdeşleşme, sosyal destek sağlama düzeyini anlamlı şekilde öngörmemektedir. Deprem deneyimi düzeyi de sosyal desteği öngörmemektedir. Yapılan analizler, paylaşılan kimlik ile özdeşleşme düzeyinin ve temasın, sosyal destek sağlama düzeyinin belirleyicileri olarak önemli rol oynadığını ve grupların dış gruba sosyal destek sağlama düzeyi ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Araştırmanın bulguları, deprem sonrası dış gruba verilen sosyal destek etmenlerini anlamak ve geliştirmek için önemli bir temel sunmaktadır. Doğal afetlerin sıkça yaşandığı Türkiye ‟de zorunlu göç yaşayan Suriyeli bireyler ile Türk bireyler arasındaki sosyal destek etmenlerini anlamak, bu konudaki alan yazına önemli katkılar sunabilir ve toplulukların felaket sonrası toparlanma süreçlerine dair değerli bilgiler sağlayabilir. ilerleyen çalışmalarda, farklı demografik gruplar arasında benzer araştırmalar yapılarak, bulguların genellenebilirliği ve farklı kültürel bağlamlarda dış gruba verilen sosyal desteğin belirleyicileri daha detaylı incelenebilir. Ayrıca, daha geniş örneklem grupları ve uzunlamasına çalışmalarla, paylaşılan kimlik ve gruplararası temasın sosyal destek sağlama düzeyi ile ilişkisi daha derinlemesine araştırılabilir.