SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞININ YORDAYICILARI OLARAK KIRILGAN NARSİSİZM, OLUMSUZ DEĞERLENDİRİLME KORKUSU VE GELİŞMELERİ KAÇIRMA KORKUSU

Abstract

Bu araştırmanın amacı, yaşları 18 ile 60 arasında değişen, farklı eğitim düzeylerine sahip olan, sosyal medya kullanan genç ve yetişkinlerden oluşan genel popülasyon üzerinde kırılgan narsisizm, olumsuz değerlendirilme korkusu ve gelişmeleri kaçırma korkusunun sosyal medya bağımlılığı üzerindeki yordayıcı etkisini değerlendirmektir. Araştırma kolay ulaşılabilir örnekleme (convenience sampling) yoluyla ulaşılan, 256’sı kadın ve 244’ü erkek olmak üzere toplam 500 kişi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın amacına uygun olan verileri toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği, Patolojik Narsisizm Envanteri, Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği ve Sosyal Ortamlarda Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeği kullanılmış olup verilerin toplanması çevrimiçi platformlar üzerinden gerçekleştirilmiştir. Elde edilen puanlar Statistical Package for the Social Science (SPSS) v26 kullanılarak hesaplanmıştır. Katılımcıların puanlarının sosyodemografik verilere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek için bağımsız gruplar t-test’i ve değişkenler arası ilişkileri gözlemleyebilmek için pearson korelasyon katsayıları kullanılmıştır. Kırılgan narsisizm, gelişmeleri kaçırma korkusu ve olumsuz değerlendirilme korkusunun sosyal medya bağımlılığı üzerindeki yordayıcı etkilerini incelemek için çoklu doğrusal regresyon analizleri yürütülmüştür. Değişkenlerin cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelendiğinde katılımcıların kırılgan narsisizm ve gelişmeleri kaçırma korkusu puan ortalamalarının cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermediği saptanmıştır. Katılımcıların sosyal medya bağımlılığı ve olumsuz değerlendirilme korkusu toplam puanlarının cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelendiğinde ise kadın katılımcıların toplam puanlarının ortalamasının erkek katılımcılara göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Değişkenler arasındaki ilişkiler incelendğinde araştırmanın bağımlı değişkeni olan sosyal medya bağımlılığı ile bağımsız değişkenleri olan kırılgan narsisizm (r = .525), gelişmeleri kaçırma korkusu (r= .506) ve olumsuz değerlendirilme korkusu (r= .469) arasında da pozitif yönde, orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Bağımsız değişkenlerin sosyal medya bağımlılığını ne düzeyde yordandığını incelemek üzere gerçekleştirilen çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda; yordayıcı değişkenlerden kırılgan narsisizm (β = .291, p < .001) ve gelişmeleri kaçırma korkusunun (β = .251, p < .001) sosyal medya bağımlılığı ile istatistiksel olarak anlamı düzeyde doğrusal ilişkiye sahip olduğu, sosyal medya bağımlılığı puanlarındaki varyansın % 32’sinin regresyon denklemi tarafından açıklanabildiği, olumsuz değerlendirilme korkusunun ise (β = .099, p > .05) sosyal medya bağımlılığını anlamlı düzeyde yordamadığı saptanmıştır. Araştırmanın bulguları, alanyazında bulunan ilgili araştırmalar çerçevesinde tartışılmıştır. Tartışma sonucunda bazı öneriler takdim edilmiştir.