BOŞANMIŞ KADINLARDA ALGILANAN SOSYAL DESTEK İLE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE ÖZNEL İYİ OLUŞ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışmada boşanmış kadınlarda psikolojik sağlamlık ve öznel iyi oluşun sosyodemografik değişkenlere göre farklılıklarının ve algılanan sosyal desteğin psikolojik sağlamlık ve öznel iyi oluşla ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, İstanbul ilinin Anadolu yakasına ikamet eden 400 boşanmış kadın oluşturmuştur. Örnekleme ulaşılmasında kartopu tekniği kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları; Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Connor Davidson Psikolojik Sağlamlık Ölçeği, Öznel İyi Oluş Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu ‘dur. Veriler SPSS 21 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçek puanlarının normalliği shapiro wilk testi ile incelenmiştir. Veriler için pearson korelasyon analizi, çoklu regresyon analizleri, student’s t testi ve ANOVA testine yer verilmiştir. Pearson korelasyon analizi sonucunda, boşanmış kadınların aldıkları sosyal destek ile psikolojik sağlamlıkları arasında pozitif yönlü doğrusal bir ilişki tespit edilmiştir. Öznel iyi oluş hali, aile ilişkileri ve yaşamın zorluklarıyla baş etme ile sosyal destek arasında pozitif yönlü; yaşamını kendi geçmişi ve başkalarının hayatı ile kıyaslama ile negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Kadınların yaşı ile psikolojik sağlamlık ve tüm alt boyutlarında pozitif yönlü doğrusal bir ilişki varken öznel iyi oluş hali, kendine güven ve yaşamın zorluklarıyla baş etme arasında pozitif yönlü; yaşamını kendi geçmişi ve başkalarının hayatı ile kıyaslama, başkalarının yaşamına imrenme arasında negatif yönlü doğrusal bir ilişki bulunmuştur. Kadının ekonomik durumu ile öznel iyi oluş, kendine güven, iyimserlik, geleceğe bakış ve yaşamın zorluklarıyla baş etme alt boyutları arasında pozitif yönlü; kendi geçmişi ve başkalarının hayatı ile kıyaslama, başkalarının yaşamına imrenme alt boyutları arasında negatif yönlü doğrusal bir ilişki bulunmuştur. Psikolojik sağlamlık, olumsuzluğa dayanıklılık ve azim ve kişisel vii yeterlilik alt boyutları ile ekonomik durum arasında ise pozitif yönlü doğrusal bir ilişki tespit edilmiştir. Boşanmış kadınlarda psikolojik sağlamlık ve öznel iyi oluşun sosyodemografik değişkenlerin analizi sonucunda boşanmış kadınların öznel iyi oluş ve psikolojik sağlamlık ölçeğinden aldıkları toplam puanların, çalışma durumu, eğitim durumu ve boşanma üzerinden geçen süreye göre farklılaştığı sonucuna varılmıştır. Ancak kadınların sahip olduğu çocuk sayısının öznel iyi oluş toplam puanı arasında anlamlı bir fark varken, psikolojik sağlamlık toplam puanı arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Evlilik süresine göre öznel iyi oluş toplam puanı arasında anlamlı bir fark varken, psikolojik sağlamlık toplam puanı arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. Boşanma sonrası kadınların kiminle yaşadığı, çocuğun velayeti kimde olduğu değişkeni açısından ise hem öznel iyi oluş hem de psikolojik sağlamlık ölçeğinden aldıkları toplam puanların farklılaşmadığı sonucuna varılmıştır. Psikolojik sağlamlık ölçeği alt boyutlarına bakıldığında ise; eğitim durumunun, tüm alt boyutlarında anlamlı bir farklılık varken sahip olduğu çocuk sayısı ve çocuğun velayetinin kimde olduğuna göre tüm alt boyutlarında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Çalışma durumu, boşanma üzerinden geçen sürenin, evlilik süresinin azim ve kişisel yeterlilik alt boyutunda anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Evlilik süresine göre ise olumsuzluğa dayanıklılık alt boyutunda farklılık olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır. Bunun yanında öznel iyi oluş ölçeği alt boyutlarına bakıldığında ise; eğitim durumunun aile ilişkileri alt boyutunda, çalışma durumunun iyimserlik, aile ilişkileri, yaşamın zorluklarıyla baş etme alt boyutlarında, boşanma üzerinden geçen sürenin iyimserlik, geleceğe bakış alt boyutlarında, sahip olduğu çocuk sayısının aile ilişkileri, başkasının yaşamına imrenme alt boyutlarında, evlilik süresinin iyimserlik, geleceğe bakış, aile ilişkileri, yaşamın zorluklarıyla baş etme alt boyutlarında, Boşanma sonrası kadınların kiminle yaşadığına göre başkalarının yaşamına imrenme alt boyutunda anlamlı farklılık bulunmamıştır. Çocuğun velayetinin kimde olduğuna göre öznel iyi oluş tüm alt boyutlarında farklılaşmadığı sonucuna varılmıştır. Çoklu regresyon analizlerinde çok boyutlu algılanan sosyal destek alt boyutları ile öznel iyi oluşun %8,6’sı açıklanmış ve oluşturulan model istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Çok boyutlu algılanan sosyal destek alt boyutları ile psikolojik sağlamlığın %3,7’si açıklanmaktadır ve oluşturulan model istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur.