cengiz aytmatov’un beyaz gemi gün uzar yüzyıl olur ve dişi kurdun rüyaları romanlarında ölüm olgusu

Abstract

Ölüm olgusu, insanlık tarihi boyunca üzerinde durulan, varlık ve yokluk düĢüncesinin irdelenmesinin temelinde yer alan önemli konuların baĢında gelmektedir. Tarih boyunca birçok düĢünür bu olguyu; tarihi, felsefi, psikolojik, dini ve edebi anlamda ele alarak fikirlerini beyan etmiĢtir. Bu çalıĢmada, Kırgız yazar Cengiz Aytmatov‟un Beyaz Gemi (1973), Gün Uzar Yüzyıl Olur (1980) ve Dişi Kurdun Rüyaları (1986) romanlarınlarındaki ölüm olgusu‟nun tespit edilmesi, edebi olarak incelenmesi, Türk Halk Bilimi ve Psikanalitik Kuram çerçevesinde analiz edilmesi, sonuçların ortaya konulması hedeflenmektedir. Cengiz Aytmatov‟ un eserleri üzerine birçok inceleme yapılmıĢ olmasına rağmen onun mesajlarını iletme yöntemi olan “ölüm olgusu” üzerinde durulmadığı görülmektedir. Edebiyat ve halk biliminde önemli bir yer teĢkil eden bu konunun yazar tarafından ölümün normal, cinayet, intihar yanısıra bireysel veya katliam, toplu halde ölüm türlerinin nasıl ele alındığını ve iĢlendiğini sanatsal açıdan açıklığa kavuĢturulması ve romanlardan örneklerle çıkarımlarda bulunurak metin merkezli bir çalıĢma olduğunu vurgulayarak literatüre bu konuda önemli bir katkı sağlayacağı görüĢündeyiz. Bu çalıĢmada ayrıca ölüm öncesi, ölüm esnasında ve ölüm sonrasında uygulanan ritüel ve pratiklere de yer verilecektir.