GÜVENLİĞİN ÖZELLEŞTİRİLMESİ: GELECEĞİN GÜVENLİĞİNDE ÖZEL ASKERİ ŞİRKETLER

Abstract

Dünya ekonomisinin kökten değişimi 1970’ler de Keynez’in Devlet Müdahaleci ekonomik modelin çökmesi, onun yerine Neo-Liberal ekonomik modelin gelmesi ile yeni bir safhaa geçmiştir. Bu yeni ekonomik model, piyasaya yapılacak herhangi bir devlet müdahalesini minimize etmeyi ve mümkün olan her alanda kırılgan, işlevsiz ve zarar eden devlet işletmelerinin-birimlerinin kâr amaçlı özel teşebbüslere devrini hedeflemiştir. Bu bağlamda, yeni bir ekonomik anlayış olan Neo-Liberal iktisat modelini benimseyen ülkeler; kitle iletişimine imkân veren alt yapılar, enerji tesisleri, limanlar, oto yollar ve havalimanları gibi stratejik tesisler ve yapılar da dâhil olmak üzere hemen hemen her alanda özelleştirmeler yapmışlardır. Ülkelerin bahse konu bu özelleştirme faaliyetlerinden kar elde etmeleri ve özelleştirilen sektörlerin maliyet-kar ve dahi maliyet-fayda oranlarının pozitif yönlü değişimi başka kritik ve stratejik alanların da özelleştirme furyasına dahil edilmelerini gündeme getirmiştir. Dolayısı ile bu aşamada akıllara devlet harcamalarının en yüksek maliyetli kalemlerinden birisi olan güvenliğin, özellikle de dış güvenlik birimlerinin özelleştirilmesi gelmiştir, zira bahsedilen yıllarda iç güvenlik birimlerinin bazı unsurlarının özelleştirildiği zaten bilinmektedir. vii Buradan hareketle; bu tez çalışmasının temel amacı güvenliğin özelleştirilebileceği ihtimali ve gerçeği ışığında özel askeri şirketlerin incelenmesi, mevcut uluslararası hukuk normlarına aykırı bu oluşumların genel organizasyon modellerinin ve faaliyet alanlarının tahlil edilmesidir. Bu doğrultuda öncelikli olarak güvenliğin özelleştirilebilir bir kavram olarak düşünülmesini tetikleyen ve bu sürece giden yolu hazırlayan yapısal değişimlerin incelenmesinde fayda vardır. Hiç şüphesiz genelde özelleştirme olgusu – özelde ise güvenliğin özelleştirilebilir bir alan olarak düşünülmesi dünya ekonomisinde ki temel yapı ve normların değişmesi ile başlamış olan bir süreçtir. Bu sebeple çalışmanın ilk bölümünde 1970 sonrası küresel çapta benimsenen yeni ekonomik modelin tanımlanması ve temel esaslarının incelenmesi ile konuya genel bir perspektiften giriş yapılacaktır. Ancak bu çalışmanın ana konusu özelleşen güvenliğin başat aktörü olan özel askeri şirketlerdir. Dolayısı ile çalışmanın ikinci bölümünde güvenlik kavramının özelleştirilebilir bir kavram olup olmadığı ve ulus devlet modelinde bunun muhtemel yansımaları incelenecektir. Ardından günümüzde devletlerin giderek daha da fazla ihtiyaç duyduğu dış operasyon birimleri ve sınır aşırı coğrafyalarda ‘karanlık operasyonlar’ olarak isimlendirilebilecek faaliyetlerde kullanılabilecek, ayak izi bırakmayan operatif gruplara duyulan ihtiyacın ürünü olan özel askeri şirketler ile bu şirketlerin farklı ülkelerdeki örnekleri incelenecektir.