DİVAN ŞİİRİNDE CEZA VE CEZA YÖNTEMLERİ

Abstract

Ceza, yasaklanmış davranış ve fiillerin yapılması halinde kişiye uygulanan maddi ve manevi yaptırımdır. Cezalandırmanın genel manadaki amacı, suçun yayılmasını engelleyip toplumun güvenliğini sağlamaktır. Osmanlı Devleti de toplumdaki güvenliği sağlamak ve hukuk yapısını korumak adına kendine has bir ceza sistemi oluşturmuştur. Osmanlı döneminde çeşitli suçlara öngörülen cezalar, Divan şiirine yansımıştır. Şairler, kendi döneminde uygulanan ceza ve ceza yöntemlerini, çeşitli hayal ve benzetme unsurlarıyla ilişkilendirerek şiirlerinde söz konusu etmişlerdir. Bu tezde Divan şiirinde ceza ve ceza yöntemlerinin nasıl yer aldığı XIV. yüzyıl ile XIX. yüzyıl arasından seçilen yirmi dört divandan hareketle araştırılmıştır. “Divan Şiirinde Ceza ve Ceza Yöntemleri” başlığını taşıyan bu çalışmada örnek beyitlerden yola çıkarak ceza yöntemlerinin yeri, kullanımı ve özellikleri tespit edilmiştir. Yapılan çalışma metin merkezli olup divanlardan seçilen örnek beyitler esas alınarak gerçekleştirilmiştir. Divan şiirinde söz konusu edilen ceza ve ceza yöntemlerini belirleyebilmek için öncelikle İslam ve Osmanlı ceza hukukundan bahsedilmiştir. Burada İslam ve Osmanlı hukuk sisteminde çeşitli suçlara verilen ceza yöntemleri hakkında bilgiler verilmiştir. Tezin temel konusu olan “Divan Şiirinde Ceza ve Ceza Yöntemleri” bölümünde, ceza ve ceza yöntemlerinin âşık, sevgili ve çeşitli doğa unsurlarıyla ilişkisi incelenmeye çalışılmıştır