KAYSERİ İLİ SARIZ İLÇESİ HALK KÜLTÜRÜ ARAŞTIRMASI

Abstract

Kültür, toplumları bir arada tutan harç gibidir. Bu harcı oluşturan değerler, bünyelerinde toplumların geçmişinden gelen sözlü kültüre ait ortak deneyimlerini, inançlarını ve bilgilerini barındırırlar. Bu değerler göç, salgın hastalıklar gibi çeşitli sebeplerle kuşaklar arasında aktarılamadığı takdirde gücünü yitirmeye başlar. Derleme çalışmalarıyla topluma ait değerlerin kısa sürede doğru kaynaklardan kayıt altına alınması önem arz ettiği için bu çalışmanın yapılma ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada gözlem ve katılımlı görüşme tekniği kullanılmış, Kayseri ili Sarız ilçesi ve ilçeye bağlı geçmişte köy statüsünde olan ancak 2012 yılında 6360 Sayılı Kanun’da yapılan değişiklikle mahalle statüsüne geçen yerleşim yerlerindeki doğum, evlenme, ölüm âdetlerini oluşturan geçiş dönemleri; bayram, sünnet, asker uğurlama ritüelleri çerçevesinde gelişen tören ve kutlamalar; halk inanışları, halk mutfağı ve anonim halk edebiyatı ürünleri ele alınmıştır. Çalışmanın amacı bu ürünlerin kaybolmadan kayıt altına alınıp kuşaktan kuşağa aktarılmasıdır. Derleme çalışmalarıyla elde edilen veriler literatürde bulunan Sarız’a yakın ve uzak bölgelerdeki benzer ve farklı örneklerle karşılaştırılmış, bu karşılaştırmalar neticesinde Sarız’ın Türk kültüründeki yeri ve önemi ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu çalışmayla Sarız halk kültürüne ait sözlü ürünlerin bünyesinde barındırdığı dil özellikleri, eski Türk inançları ve İslamiyet’in etkileri tespit edilmiş, bu tespitlerin de yapılacak diğer çalışmalara katkı sağlaması hedeflenmiştir. Anahtar kelimeler: Sarız, halk kültürü, geçiş dönemleri, inanışlar, anonim halk edebiyatı