EBEVEYNLERİN OLUMLU ÇOCUKLUK YAŞANTILARI DÜZEYLERİNİN, ÇOCUKLARININ ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİNE YANSIMASI

Abstract

Çocukluk yaşantıları, bireyin gelişimi üzerinde kalıcı izler bırakan ve yaşamları boyunca etkileri devam eden oldukça hassas bir dönemdir. Özellikle yetişkinlik döneminde bireyin üstlendiği en önemli rol ve sorumluluklardan biri olan ebeveynlik süreci de çocukluk yaşantıları ve deneyimlerinin yansımasıyla şekillenir. Bu yaşantı ve deneyimlerin olumlu/olumsuz olması ise, ebeveynlik tutum ve davranışlarına yön verebilmektedir. Bu araştırma, ebeveynlerin olumlu çocukluk yaşantıları düzeylerinin, çocuklarının arkadaşlık ilişkilerine yansımasını derinlemesine araştırmak için nitel yöntemle tasarlanmıştır. Araştırmanın katılımcılarını Osmaniye il merkezinde yaşayan okul öncesi dönemde çocuğu olan ebeveynler oluşturmaktadır. Katılımcıların belirlenmesinde, aykırı durum örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu amaçla, Doğan ve Aydın (2020) tarafından geliştirilmiş 22 maddelik „‟Olumlu Çocukluk Yaşantıları Ölçeği‟‟ 134 katılımcıya uygulanmıştır. Veriler, IBM SPSS 25 programıyla analiz edilerek, katılımcılardan en uç 110 değer alan 8 kişi ve en dip 34 değer alan 8 kişi olmak üzere toplam 16 ebeveynle görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler ses kaydı alınarak yapılmış, ses kayıtları metne dönüştürülmüş ve içerik analizine tabii tutulmuştur. Elde edilen bulgular, ebeveynlerin çocukluk yaşantıları tanımlamaları, kendilerinin arkadaşlığa ilişkin tanımlamaları, çocuklarının arkadaşlık ilişkilerini değerlendirmeleri şeklindedir. Sonuç olarak, ebeveynlerin çocukluk yaşantıları düzeylerinin, çocuklarının arkadaşlık ilişkilerinde etkili bir faktör olduğu görülmüştür. OÇYD yüksek ve düşük ebeveynlerin, ebeveyn-arkadaşlık yönetimine ilişkin stratejilerinin farklılaştığı görülmüştür. OÇYD yüksek ebeveynler, çocuklarının arkadaşlıklarını desteklemek için bir takım stratejilere daha ağırlık verirken, OÇYD düşük ebeveynlerin baskıcı, arkadaşlık ilişkilerine müdahaleci yöntemler kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır.