YATAĞA BAĞLI YAŞLILARA BAKIM VERENLERDE BAKIM VERME YÜKÜ, DEPRESYON DÜZEYİ VE TÜKENMİŞLİK DURUMUNUN İNCELENMESİ

Abstract

Türkiye’deki yaşlı nüfusun gün geçtikçe artması bakım verme işinin önemini daha da arttırmıştır. Devlet hastaneleri ve belediyeler tarafından ileri yaş olan grubun sağlık ve sosyal ihiyaçlarının karşılanabilmesi adına evde sağlık ve bakım hizmet birimleri oluşturulmuştur. Bu araştırmanın ana problemi, yatağa bağlı yaşlılara bakım verenlerde bakım verme yükü, depresyon düzeyi ve tükenmişlik durumunun incelenmesidir. Araştırmada ayrıca; bakım verme yükü, depresyon düzeyi, tükenmişlik durumu ve bazı sosyo-demografik faktörlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Bakım verme Yükü Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Maslack Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca araştırmacı tarafından hazırlanan Demografik Bilgi formu kullanılarak, bakım verenlerin sosyo-demografik özelliklerine ilişkin veriler elde edilmiştir. Verilerin analizleri SPPS 25 (IBM Corp. Released 2017 IBM SPSS Statistics for Windows, Version 25.0. Armonk, NY: IBM Corp.) programı aracılığı ile gerçekleştirilmiştir. Bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenler üzerindeki yordayıcı etkilerini inceleyebilmek için regresyon analizi, gruplar arası farklılıkları inceleyebilmek için de Tek Yönlü ANOVA yapılmıştır. Analiz bulgularında bakım verme yükü depresyon, duygusal tükenme ve duyarsızlaşma arasında pozitif yönde ve anlamlı düzeyde ilişkiler vardır. Ayrıca kişisel başarısızlık bakım verme yükü ile negatif yönde, depresyon ile pozitif yönde ilişkilidir. Bakım verenlerin bakım verme yükü, depresyon düzeyleri, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarısızlık alt boyutları arasında yaş gruplarına ve eğitim düzeylerine bağlı anlamlı farklılıklar olduğu görülmektedir. Sonuçlara göre kadınların depresyon düzeylerinin erkeklerden anlamlı daha yüksek olduğunu göstermektedir. Çalışan bireylerin bakım verme yükünün, depresyon düzeyleri, duygusal tükenme ve duyarsızlaşma alt boyutunun daha yüksek olduğunu göstermektedir. Ayrıca evde bakım ve sağlık hizmetlerinden yararlanmayı isteyen katılımcıların bakım verme yükünün, depresyon, duygusal tükenme ve duyarsızlaşma düzeylerinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bakım verenlerin bakım verme yükü, depresyon düzeyleri, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarısızlık alt boyutları arasında bakım verme sürelerine bağlı anlamlı farklılıklar olduğu görülmektedir. Son olarak, bakım verenlerin, depresyon düzeyleri ve duygusal tükenme alt boyutları arasında toplam bakım verme süresine bağlı anlamlı farklılıklar olduğu görülmektedir.