Vardiyalı çalışma sistemi ve Türk iş mevzuatındaki yeri

Abstract

Günlük yaşamımızda, günün karanlık olan bölümü olarak düşündüğümüz gece; bazı kişiler için kısmen ve tamamen çalışılan bir zaman kesimi olmaktadır. Özellikle sanayileşmeye dayalı bir takım sebepler, bu zaman kesiminde çalışmayı yaygın hale getirmiştir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, vardiyalı çalışma uygulayan şirketlerin sayılarında önemli artışlar olduğunu ortaya koymaktadır. Vardiyalı çalışmanın iş ortamındaki bu yaygınlığının yanı sıra söz konusu çalışmanın yürütüldüğü koşulların sürekli gündüz çalışmalarına göre daha ağır, yorucu ve yıpratıcı olması nedeniyle vardiyalı çalışma sisteminin devamlı gündüz yapılan çalışmadan ayrı olarak korunmasını gerektirmiştir. Nitekim gerek Uluslararası Çalışma Örgütlerinin bazı sözleşme ve tavsiye kararlarında gerekse İş Kanunu içinde vardiyalı çalışanları korumaya yönelik bir takım düzenlemelere gidildiği görülmektedir. Vardiyalı çalışma sistemi ve İş Mevzuatındaki yeri konulu bu çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde vardiyalı çalışma genel olarak tanıtılmış, bu amaçla da çalışma hayatında gece döneminin ifade ettiği anlam ortaya konularak gece çalışmasını gerektiren ekonomik, sosyal ve sosyo politik sebepler incelenmeye çalışılmıştır. Vardiyalı çalışmanın, işçi ve işletme bakımından ortaya çıkarttığı sorunlar da yine bu bölümde ele alınmıştır. İkinci bölümde ise önce Türk İş Mevzuatında vardiyalı çalışmanın zaman, şahıslar ve postalar halinde yapılan çalışmalar bakımından düzenlenişi üzerinde durulmuş, Türk İş Mevzuatında bu düzenlemelerin yanı sıra Uluslararası Çalışma Örgütünün aynı konulardaki sözleşme ve tavsiye kararlarına da değinilmiştir.Son olarak ta bu düzenlemelere uyulmaması halinde ne gibi hukuki ve cezai yaptırımların uygulanacağı ortaya konulmuştur. Sonuç bölümünde ise, çalışmanın genel bir değerlendirilmesi yapılarak, bu konudaki eleştirilere ve önerilere yer verilmiştir.

In the daily life, the dark part of the day is considered to be for some people as a partly working time and for some people as a whole working period. Especially, industrial needs forced people to work in that period. Recent researches proves that there is an increase of companies who adapts shiftwork. Beside the fact that shift working in today?s job environment is widespread, the shift working system has to be considered separate from daytime shifts due to the fact that their conditions are more severe, exhausting and wearing than daylight work. As a matter of fact, not only in some agreements and recommendations of International Labour Organizations but also in the Labour Law, we can see that certain new regulations are being designed in order to protect night shift workers. This study entitled ?Shift-working and its position in the Labour Law? consists of two parts. In the first part, shift-working is defined, and for this reason the economical, social and socio-politic grounds have been analysed in order to present the place of night-shifts in work life. Furthermore, the problems which arise from the shift-working from the points of view of both the workers and the employers have been considered. In the second part, the arrangement of shift-working in the Turkish Labour Law in terms of time, persons and shifts have been analysed first and then both the arrangements on the same agreements and recommendations in the Turkish Labour Law and the International Labour Organization have been stated. Finally, legal and penal sanctions for violation of these regulations have been explained. In the Implications, the study has been evaluated in general and comments and recommendations have been considered.