Aile şirketlerinde kurumsallaşma: Mersin ili aile şirketlerinin kurumsallaşma konusundaki tutumlarını ve düşüncelerini belirlemeye yönelik bir araştırma

Abstract

Aile şirketleri, özel şirketlerin öncelikli çalışma alanlarından bir tanesini oluşturmaktadır. Bu çeşit firmaların devamlı büyümeleri ve varlıklarını devam ettirmeleri uzun süreli hedeflerini oluşturmalarına ve yapılarını şekillendirmelerine dayanmaktadır. Bu düşüncelerle, Mersin ili sınırlarında kurulu olan aile firmalarının durumunu değerlendirmeye çalıştık. Ele alınan firmalar Mersin Ticaret ve Sanayi Odası'na kayıtlı olan şirketler arasından seçilmiştir. Araştırma evrenini oluşturan 120 aile şirketi, farklı sektör ve iş alanlarını temsil etmektedirler. Bu 120 şirketin 59 tanesi gönderilen ankete cevap vermiş ve bu sayı yeterli görülerek istatistiksel analizler yapılmıştır. Uygulanan değişik analizler sonucunda ortaya çıkan bulgular şöyle özetlenebilir: Mersin ilinde ve yöresindeki aile şirketleri dünyanın diğer bölgelerinde bulunan aile şirketleri ile aynı karakteristik özellikleri taşımaktadır. Ancak, Mersin'deki aile şirketlerini etkileyen değer yargılarının derecesi ana farklılık olarak görülmektedir. Türkiye'nin güney bölgesinde bulunan aile şirketlerinin önemli bir kesimi ?klan? kültürü değerler sistemine sahiptir. Bununla kastedilen aile üyeleri kendilerini, ekonomik varlıklarını sürdürmek için birbirlerine karşı sorumlu hissetmektedirler. Bu nedenle işin gerektirdiği bilgi ve beceriye sahip olmasalar bile aile üyelerinin büyük bir kesimi şirkette iş sahibi olmaktadırlar. Zorlu bir değişim olan kurumsallaşma süreci aile üyelerinin sahip olduğu baskın değer yargıları nedeniyle gerçekleşememektedir; çünkü şirketi aile üyeleri tarafından kendilerinin her türlü ekonomik ihtiyaçlarını karşılaması gereken bir varlık olarak görmektedirler. Bu Mersin'deki aile şirketlerinde çoğunlukla karşılaşılan temel problemlerin başında gelmektedir. Kurumsallaşma sürecinin tamamlanması için bu değerler sisteminin kökten değişmesine ihtiyaç vardır.

Family businesses are becoming one of the major study areas of private organizations. A sustainable growth and continuous existence for these organizations depends on a set of long lasting goals and formalization of their structure. Within this thought, we intended to analyze family businesses in the greater areas of Mersin city. The selections of companies were done from a list of firms registered to The Chamber of Commerce & Industries of Mersin. The research population was about 120 family firms which represent different sectors and businesses. Out of this 120, 59 of them responded to the questionnaires and the responses were seen as an enough number in which a statistical tool can be implemented. Based on various analyses, the research findings indicate that: family businesses in Mersin carry some main characteristics of family businesses which exist in all over world. The main difference seems to be the degree of impact of values that effect family business in Mersin. It seems that most family businesses reflect value systems of Clan culture that is a common practice in most organizations in the southern part of Turkey. Family members are seen responsible toward each other in maintaining their economical existence. For this reason, mostly family members are employed though they do not have the skills and abilities which are required by the work. Other findings also indicates that institutionalization of organization is a difficult process because of the dominant family value. The value system again mandates that family should be a responsible entity for meeting economic needs of each family business. This is the one of basic problems faced by almost every family owned business in Mersin.