Pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının tükenmişliklerini etkileyen psikososyal faktörlerin incelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının tükenmişliklerini etkileyen psikososyal faktörler, Covid-19 ilişkili anksiyete, anksiyete ve tükenmişlik arasındaki ilişki incelenmiştir. Yöntem: Çalışmamızın örneklemini Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde yaşları 19 ile 63 (Ort= 35.51±9.38) arasında değişen, 284'ü (% 61.8) kadın, 132'si (% 31.7) erkek ve 2'si (% 0.5) cinsiyetini belirtmeyen olmak üzere 416 sağlık çalışanı oluşturmuştur. Katılımcıların 70'i doktor, 147'si hemşire, 13'ü anestezi ve radyoloji teknisyeni, 40'ı laborant, 7'si paramedik, 57'si sekreter, 84'ü temizlik personeli olup, yemekhane personeli hariç tutulmuştur. Katılımcılar, rastgele seçilirken katılımcılara açık ve kapalı uçlu sorulardan hazırlanmış 33 maddelik kişisel bilgi formu, 5 maddelik Korona Virüs Anksiyete Ölçeği, 23 maddeden oluşan Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve 21 madden oluşan Beck Anksiyete Ölçeği, yüz yüze uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS Version 21.00 Windows paket programı ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmamızda elde edilen sonuçlar duygusal tükenme, duyarsızlaşma, Covid-19 anksiyete ve Beck anksiyete arasında pozitif yönde ve anlamlı düzeyde ilişkiler olduğunu göstermektedir (p < .001). Ancak kişisel başarı değişkenin, söz konusu bütün değişkenler ile negatif yönde ve anlamlı düzeyde ilişkili olduğu bulunmuştur (p < .001). Ayrıca anksiyete ve Covid-19 ilişkili anksiyeteye sahip olmanın, kadın olmanın, genç olmanın, bekâr olmanın, çocuk sahibi olmanın, Covid-19 hastalığı geçirmenin, kronik rahatsızlığa sahip olmanın, pandemi sürecinde aileden ayrı eve çıkmanın, haftalık çalışma saatindeki artışın tükenmişliği arttıran etkileri olduğu bulunmuştur. Sağlık çalışanlarının meslekleri ile tükenme arasındaki ilişki incelendiğinde ise sonuçlar duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı düzeylerinde gruplar arasında anlamlı bir farklılaşma olmadığını göstermektedir (p > .05). Sonuç; Tükenmişlik konusunda en riskli grupta yer alan sağlık çalışanlarının, pandemi döneminde iş yükleri ve maruz kaldıkları hastalık riski ile beraber kaygı seviyelerinin arttığı, bu nedenle çalışanların psikolojik sağlamlıklarını koruyacak ve arttıracak önlemlerin tükenmişliğin önüne geçmek adına önemli olduğu sonucuna varılmıştır.

The aim of this study is to examine the psychosocial factors that affect the burnout levels of health workers, Covid-19-related anxiety and the relationship between anxiety and burnout during the pandemic process were investigated. The sample of this study includes all healthcare professionals working at Çukurova University Faculty of Medicine except the cafeteria staff. They are 416 healthcare workers aged 19-63 (Mean= 35.51±9.38) and 284 of them are (61.8%) females, 132 (31.7%) males and 2 (0.5%) of them rejected to specify their gender. 70 of the participants are doctors, 147 are nurses, 13 are anesthesia and radiology technicians, 40 are laboratory workers, 7 are paramedics, 57 are secretaries, and 84 are cleaning staff. While the participants were selected randomly, a personal information form consisting of 33 open and close-ended questions, the 5-item Corona virus anxiety scale, the Maslach Burnout Scale consisting of 23 items and the Beck Burnout Scale consisting of 21 items were applied face-to-face. Data that were obtained from scales were evaluated with SPSS Version in 21.00 Windows package program. The results of the study suggest that there is a positive and meaningful relationship among emotional burnout, depersonalization, Covid-19 related anxiety and Beck anxiety (p < .001). However, the results also suggest that the personal success variable has a negative and meaningful relationship with the aforementioned variables (p < .001). Additionally, having anxiety and Covid-19 related anxiety, being a female, being young, being single, having children, having Covid-19 disease, having a chronic illness, living away from family during the pandemic and the increase in the weekly workload have been found to have effects that increase burnout levels. When we look at the relationship between the professions of the healthcare workers and burnout, we see that there is not a meaningful differentiation in emotional burnout, depersonalization and personal success between groups (p > .05). Anxiety levels of healthcare workers, who are in the most risky group for burnout, have increased during the pandemic period, along with their workload and the risk of illness they are exposed to. Therefore, it has been concluded that measures to protect and increase the psychological resilience of employees are important in order to prevent burnout.