Çukurova Üniversitesi Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniğine başvuran okul öncesi çocuklarda medya maruziyetinin uyku alışkanlıkları üzerindeki etkisi ve ilişkili faktörler

Abstract

Amaç:Yaşadığımız pandemi sürecinde hem erişkin hem de çocukların hayatında önemli değişiklikler olmuştur. Bu süreçte, çocukların televizyon, telefon ve tablet gibi teknolojik araçlarla zaman geçirme sürelerinde artışlar meydana gelmiştir. Çalışmamızda, 3-6 yaş arasındaki çocukların medyaya maruz kalmalarının; uyku alışkanlıkları üzerindeki etkisinin ve bununla ilişkili faktörlerin incelenmesi amaçlandı. Yöntem: Bu çalışma, ilişkisel tarama modelinde betimsel bir araştırma olarak tasarlandı. Çalışmaya, 25 Haziran 2021- 31 Ağustos 2021 tarihleri arasında Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi polikliniğine başvuran 3-6 yaş arasında 70'i erkek, 39'u kız çocuğu ve aileleri alındı. Araştırmada veri toplama araçları olarak, "Kişisel Bilgi Formu", ve çocuklar için "Aile İnternet Tutum Ölçeği", "Çocuk Uyku Alışkanlıkları Ölçeği" ve aileler için, "Anne–Baba Çocuk Yetiştirme Ölçeği" kullanıldı. Ölçekler katılımcılara yüz yüze uygulandı. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS Version 22.0 paket programı ile analiz edilerek değerlendirildi. Bulgular: Çalışmamızda, kız çocuklarının %53,84'inde, erkeklerin ise %44,2'sinde haftalık 8 saatten fazla tablet ve televizyon kullanım süreleri bildirildi. Okula giden çocukların anne babalarının demokratik tutum (t=3,964, p<,001) ve aile yakınlığı (t=2,383, p<,05) puanlarının okula gitmeyen çocuklardan anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu saptandı. Çocukların uyku alışkanlıklarına bakıldığında, 6-9 saat arası uyku süresi bulunan çocukların uyku alışkanlığı sıra ortalamalarının 10 saat ve üstü uyku süresi olanlardan anlamlı düzeyde daha yüksek, yani uyku problemlerinin daha fazla olduğu bulunmuştur (U= 927,5, p<,05). Televizyon kullanımına göre; 2 saatten fazla televizyon kullanan çocukların uyku alışkanlıkları 1 saatten 2 saate kadar kullananlardan anlamlı düzeyde daha yüksektir. Çocukların uyku alışkanlıkları ile aile kontrolü, aile yakınlığı ve babanın demokratik tutumu arasında negatif yönde ve düşük düzeyde (sırasıyla; rho= -,223, p<,05;rho= -,207, p<,05;rho= -,231, p<,05); babanın otoriter tutumu arasında ise pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki (rho= ,266, p<,05) bulunmuştur. Aile kontrolü ve aile yakınlığının ise babanın demokratik tutum ile arasında pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu görülmektedir. Uyku alışkanlığı incelendiğinde, anne/baba eğitim düzeyi yükseköğrenim olan çocukların, daha az uyku sorunu olduğu görülmüştür. 2 saat ve üstü televizyon izleyen çocukların aile kontrolü puan ortalamalarının 2 saate kadar televizyon izleyen çocuklardan anlamlı düzeyde daha düşük olduğu görülmüştür (p<,05). Tablet kullanan çocukların aile internet tutumları alt boyutlarından aile kontrolü ve aile yakınlığı puanlarının tablet kullanmayan çocuklardan anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu görülmektedir (t= -2,078, p<,001, t=-2,090, p<,05). Gelir düzeyi 5651 TL ve üstü olan katılımcıların gelir düzeyi 0-2825 TL arası olanlara göre, hem aile kontrolü ve aile yakınlığı hem de demokratik tutum puan ortalamaları anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu görülmektedir (p<,05), uyku alışkanlığı sıra ortalamaları ise anlamlı düzeyde daha düşük bulunmuştur (p<,016). Çocukların cinsiyetlerinin, yaşlarının uyku alışkanlıkları ve medya maruziyetleri üzerinde bir etkisi olmadığı bulunmuştur. Sonuç: Aile kontrolü ve aile yakınlığı arttıkça uyku alışkanlığı sorunları da anlamlı olarak azalmaktadır/negatif yönlü ilişki söz konudur. Demokratik tutum arttıkça uyku alışkanlığı sorunları da anlamlı olarak azalmaktadır /negatif yönlü bir ilişki vardır. Otoriter tutum arttıkça uyku alışkanlığı sorunları da artmaktadır / pozitif yönlü ilişki tespit edilmiştir. Demokratik tutum arttıkça aile yakınlığı ve aile kontrolü de artmaktadır / pozitif ilişkili bulunmuştur. Ailelerin ekonomik düzeylerinin çocukların uyku alışkanlıkları, aile tutumları ve internet kullanımında etkili olduğu bulunmuştur. Ailelerin çocuk yetiştirme tutumlarının çocukların uyku alışkanlıkları üzerinde etkisi olduğu bulunmuştur.

Method: This study was designd as a descriptive research in the relational survey model. The children aged between 3-6 years and their parents who had applied to the child psychiatry outpatients clinic of the faculty of medicine between 25th June,2021 - 31st August, 2021 which 70 if the children was boys and 39 girls. The data collection tools in the research that was used were "Personal information form", and for children "family internet attitude scale", "child sleeping habits scale" and "Mother-Father child cultivation scale". The scale was administered to the participants face to face, also the data that was obtained were analyzed and evaluated with the SPSS version 22.0 package program. Results: In our study, 53.84% of the girls and 44.2% of the boys had spent more than 8 hours a week on tablets and television use was reported. The children who currently attending school, Mothers and Fathers democratic attitude (t=3.964, p<,001) and family closeness (t=2,383, p<,05) scores was found to be significantly higher than the children who did not go school. When we look at childrens sleeping habits wuth 6-9 hours of sleeping habits are in order significantly higher than those with average sleep duration of 10 hours or more sleeping problems were found to be more (U= 927,5, p<,05). According to the television usuage; sleeping habits of children who use TV for more than 2 hours from 1 hour to 2 hours is significantly higher than users. The childrens sleeping habits and family control between family closeness and fathers democratic attitude is negatively at a low level (Respectively; rho= -,223, p<,05;rho= -,207, p<,05;rho= -,231, p<,05); fathers authoriatian attitude a low level significant positive relationship (rho= ,266, p<,05) was found. There is a positive and moderately significant relationship between family closeness and fathers democratic attitude when sleeping habits were examined, the level of the childrens parents with higher education have been found to have less sleeping problems 2 hours or more than the average family control score of children watching television for up to 2 hours was found to be significantly lower than the children (p<,05). The family control of children who uses tablets scores of childrens family internet attitude sub-dimensions, it is seen that it is significantly higher than the children who do not use tablets (t=-2,078,p<,001,t=-2,090,p<,05). The income level of the participants whose income level is 5651 TL and for those whose income level is between 0-2825 TL is to have both family control, family closeness and democratic attitude scores were to have a higher score. (p<,05), sleeping habits scores were found to be significantly lower (p<,016). Childrens gender and age was found to have no effect on their sleeping habits by the media exposure. Conclusion: As family control and family closeness increase, sleeping habits problems increase significantly, however negative relationships is in questions. As democratic attitude increases, the sleeping habits problem also decrease significantly/ there is a negative relationship. As the authoritarian attitude increases sleeping habits problems are also increasing meaning a positive relationship has been determined. As the democratic attitude increases, the family closeness and family control also decreases/ found to be positively related of the families childrens sleeping habits, family attitudes in addition the internet use. Childrearing attitudes of families and childrens sleeping habits found to have an effect.