Kambiyo senetlerinde bedelsizliğe dayanan menfi tespit davası

Abstract

Kıymetli evrak; senet, kıymetli evraka konu olabilecek nitelikte bir hakkın varlığı ve hakkın senetten ayrı ileri sürülemezliği ve devredilemezliği şeklinde üç ana unsurdan oluşur. Kambiyo senetleri ise ticari hayatta oldukça fazla işleve sahip bir kıymetli evrak olup; poliçe, bono ve çek olmak üzere üçe ayrılır. Kambiyo senetleri sebepten soyut senetlerdir. Ancak işbu senetler her ne kadar sebepten soyut da olsalar hatır senetleri dışındaki kambiyo senetlerinin dayandığı bir hukuki neden vardır. Bu hukuki ilişkiye temel borç ilişkisi denir. Ortada herhangi bir temel borç ilişkisi yoksa ya da var olmakla birlikte sonradan ortadan kalkmışsa kambiyo senedi bedelsiz kalmış olur. Bedelsiz kalan kambiyo senedine dayanarak görünürde borçlu konumunda olan kişilere, menfi tespit davası açarak borçlu olmadıklarını ispat edebilme imkânı tanınmıştır. Tez çalışmamızın temelinde, bedelsizlik kavramının tanımının;TBK'da, TTK'da, İİK'da düzenleme yeri bulamamış olması yatmaktadır. Dolayısıyla içtihat tanımı ile yola çıkılarak yasal bir zemine oturtulmaya çalışılan bedelsizlik konusunda, ispat hususu oldukça önemlidir. Tez çalışmamızdaki amacımız tanım olarak kanuni düzenlemelerde neredeyse hiç değinilmeyen ancak ticari hayatta çoğu alanda karşımıza çıkan bedelsizlik haline, bedelsizlik nedeniyle açılan menfi tespit davasına bir de tarafımız bakış açısıyla ışık tutmaktır.

Valuable documents; The promissory note consists of three main elements: the existence of a right that can be the subject of a negotiable instrument, and the inalienability and inalienability of the right separately from the bill. Bills of exchange, on the other hand, are valuable documents that have many functions in commercial life and are divided into three as policy, bond and check. Bills of exchange are intangible bills for a reason. However, although these bills are abstract from the reason, there is a legal reason for the bills of exchange other than the souvenir bills. This legal relationship is called the basic debt relationship. If there is no fundamental debt relationship or if it exists but disappeared later, the bill of exchange becomes free of charge. Based on the free bill of exchange, people who are apparently in debtor position have been given the opportunity to prove that they are not indebted by filing a negative declaratory action. The basis of our thesis is that the definition of the concept of free will not find a place for regulation in the TCC, TTK, and İİK. Therefore, the issue of proof is very important in the issue of free of charge, which is tried to be placed on a legal basis based on the definition of jurisprudence. Our aim in our thesis study is to shed light on the negative declaratory action filed due to the free of charge, which is almost never mentioned in the legal regulations, but which is encountered in most areas in commercial life, from our side.