Muhteva analizi yöntemiyle türkiye’yi 1980 askeri darbesine götüren 1974-1980 arasındaki dönemin İncelenmesi

Abstract

Türkiye’de 12 Eylül 1980 tarihinde meydana gelen askeri darbe ve bu darbeye neden olan etmenler bugün hala tartışılmaktadır. Bu askeri darbeye ekonomik, toplumsal, hukuksal ve yönetimsel birtakım sorunların neden olduğu aşikârdır. Konuyla ilgili yapılan literatür taramasında, araştırmacı ve akademisyenlerin Türkiye’deki askeri darbelere neden olan etmenler konusunda fikir ayrılığına düştüğü gözlemlenmiştir. Bu çalışma, 1980 askeri darbesinin meydana gelmesini tetikleyen ana etmeni ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın yöntemi, muhteva analizinin iki temel yönteminden biri olan kavram analizi yöntemidir. Çalışmanın veri kaynağını Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 1974-1980 yılları arasındaki Birleşik Toplantı Tutanakları oluşturmaktadır. Araştırmamızda darbeye giden dönemin başlangıç tarihi olarak 1974 yılı seçilmiştir. Bunun nedeni, 12 Mart 1971 tarihinde verilen muhtıra sonrası kurulan hükümetlerde ve hükümet politikalarında ordunun etkisinin gözlenmesidir. Ayrıca, Kıbrıs sorununun tırmanmasıyla birlikte ordunun kışlasına dönüp, siyaset yapmaya ara vermesi gibi nedenler de araştırmanın başlangıç tarihi olarak 1974 yılının seçilmesinde etkili olmuştur. Bu yöntem ile 1980 askeri darbesinin meydana gelmesinde etkili olduğu düşünülen etmenler beş kategori altında toplanmış, kelimelerin geçtiği bağlamlar değerlendirme ölçütleri kıstas alınarak analiz edilmiş ve milletvekillerinin söz konusu etmenler üzerinde uzlaşıdan yana olup olmadıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın temel hipotezi, 1980 askeri darbesini tetikleyen en önemli etkenin milletvekillerinin uzlaşı aleyhtarı tavırlarının hükümetin çalışmasını engelleyerek sistemin tıkanmasına sebep olduğudur. Bu çalışmada, beş kategori altında toplamda 10.670 kere geçen kelimeler Anahtar Kelime Bağlamı yöntemiyle hipotezi test etmek amacıyla analiz edilmiş ve %89 gibi bir oranla bu argümanının geçerliliği ortaya koyulmuştur.