Mitat Enç'in Uzun Çarşının Uluları adlı eserinde halk bilimsel unsurlar

Abstract

Halk bilimi, halkların yaşantılarını, geleneklerini, göreneklerini çeşitli durumlar karşısında gösterdikleri tavırları, inanışlarını, hayatın en önemli evreleri olan geçiş dönemlerindeki uygulamalarını inceleyen bir bilim dalı olarak çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Halklar yaşadıkça halk bilimi de gelişmeye devam edecektir. Aynı zamanda tarihsel araştırmalar geliştikçe ve sonuçlandıkça halk bilimine ait yeni bulgular elde edilecektir. Türk halk bilimi ve halk bilimi dairesi içinde bulunan halk edebiyatı unsurları çeşitli eserlerde çeşitli şekillerde kullanılmıştır. Bu eserler, halkın yaşayış biçimlerini gösterme ve sonraki nesillere aktarmada çok büyük görevler üstlenmektedirler. Mitat Enç, halk bilimi unsurlarına yer verdiği Uzun Çarşının Uluları adlı hikâye kitabında Gaziantep ve yakın çevresindeki halk kültürlerine bolca yer vermiştir. Mitat Enç, bölgenin yaşantısını, cumhuriyet sonrasındaki modernleşme sürecini, halkın geleneklerine olan bağlılığını ve modernleşme karşısındaki şaşkınlığını samimi bir üslupla ve yine halkın diliyle aktarır. O bölgenin halk kültürünün toplu bir yansıması olarak görülecek Uzun Çarşının Uluları halk bilimi açısından oldukça zengin bir birikime sahiptir. Bu çalışmada amaç; toplumun hafızası olarak kabul edilebilecek halk bilimi unsurlarının küreselleşmeyle birlikte kaybolmaya başlandığı bir dönemde, bu unsurların Uzun Çarşının Uluları kitabındaki kullanımlarını tespit etmektir. Bu araştırmayla birlikte bir hikâye kitabının içine yerleştirilmiş halk bilimi ve halk bilimi içinde değerlendirilen halk edebiyatı unsurlarının kullanılış şekilleriyle, karakterler üzerinden verildiği örneklerle ne kadar zengin olduğu bir kez daha gözler önüne serilmiş olacaktır.

Folklore embraces a wide range of fields as a branch of science which examines the lifestyles, traditions, customs, attitudes and beliefs of peoples in various situations, and their practices during the transition periods, which are the most significant phases of life. Folklore will proceed to develop as the peoples exist. At the same time, new findings on folklore will be attained as historical research improves and results. Elements of folk literature within the Turkish folklore and folklore department have been used in various ways in various works. These works undertake great tasks in demonstrating the way of life of the people and in transferring them to next generations. In his story book called Uzun Çarşının Uluları, Mitat Enç comprehensively mentioned the folk cultures of Gaziantep and its immediate surroundings. Mitat Enç conveys the style of life of the region, the modernization process after the proclamation of the republic, the devotion to the traditions of the people, and their astonishment against modernization in a sincere manner and again in the language of the people. Uzun Çarşının Uluları which can be seen as a collective reflection of the folk culture of that region, has a very rich accumulation of folklore. The purpose of this study is; in a period when folklore elements that can be considered as the memory of the society started to disappear with globalization, it is to determine the use of these elements in the book Uzun Çarşının Uluları. With the help of this research, it will be displayed once again how opulent it is with the instances given over the characters and the ways of using folk literature elements that are evaluated in folklore and folklore, which are placed in a story book.