Öğretmenlerde mesleki doyum ve yaşam kalitesi ilişkisi: Kadirli ilçesi örneği

Abstract

Bu araştırmada ortaokulda görev yapan öğretmenlerin mesleki doyum ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve öğretmenlerin demografik özelliklerine göre mesleki doyum ve yaşam kalitesi düzeylerindeki farklılıkların incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evreni 2019-2020 eğitim ve öğretim yılında Osmaniye ili Kadirli ilçesi belediye sınırları içerisinde 15 ortaokulda görev yapan çeşitli branş ve eğitim düzeylerindeki öğretmenlerdir. Araştırmanın örneklemi 15 ortaokuldan tabakalı rastgele örnekleme yoluyla seçilen 200 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu; Mesleki Doyum Ölçeği ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalite Ölçeği-Kısa Formu (WHOQOL-BREF TR) kullanılmıştır. Veriler IBM SPSS 22 istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada mesleki doyum bağımsız değişken yaşam kalitesi ise bağımlı değişken olarak alınmıştır. Diğer bağımsız değişkenler kişisel bilgi formunda yer alan yaş, cinsiyet, branş, meslekte geçirilen süre, boş zaman faaliyeti olup olmama, aylık geliri yeterli bulup bulmama değişkenleridir. Mesleki doyum ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi için Spearman korelasyon analizi yapılmıştır. Diğer bağımsız değişkenlerin mesleki doyum ve yaşam kalitesi ile ilişkileri incelenirken tanımlayıcı istatistikler, Mann-Whitney U, One-Way ANOVA, Post hoch Tukey testleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda öğretmenlerin mesleki doyum puanları ile WHOQOL-BREF TR Ölçeği bedensel alan, ruhsal alan, çevresel alan alt boyutu ile orta düzeyde, sosyal alan alt boyutu ile düşük düzeyde pozitif yönlü anlamlı ilişki olduğu bulunmuştur. Erkeklerin WHOQOL-BREF TR Ölçeği alt boyut puanları kadınlardan anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Öğretmenlerin yaş grupları ile WHOQOL-BREF TR Ölçeği çevresel alan alt boyutu arasında anlamlı farklılık vardır. Meslekte geçirilen süre (deneyim) bakımından 0-10, 11-20 ve 21 yıl ve üzeri diye üç gruba ayrılan öğretmenlerin mesleki doyum puanları ve WHOQOL-BREF TR Ölçeği çevresel alan alt boyutunda anlamı farklılık bulunmuştur. Aylık geliri yeterli bulan öğretmenlerin mesleki doyum ve yaşam kalitesi alt boyut puanları aylık gelirini yeterli bulmayan öğretmenlerden anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Boş zaman (hobi) faaliyeti olan öğretmenlerin mesleki doyum ve yaşam kalitesi alt boyut puanları hobi faaliyeti olmayan öğretmenlerden anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Çalışmaya katılan öğretmenlerin yaş ortalamaları ve meslekte geçirmiş oldukları süre ile mesleki doyum ve yaşam kalitesi alt boyut puanları arasında anlamlı düzeyde bir ilişki bulunmamıştır.

In this study, it was aimed to determine the relationship between the professional satisfaction and life quality of teachers working in secondary school and to investigate the differences in professional satisfaction and life quality according to the demographic characteristics of the teachers. The population of the research is the teachers in various branches and education levels working in 15 secondary schools within the municipal boundaries of Kadirli district which is in Osmaniye province in the academic year of 2019-2020. The sample of the research consists of 200 teachers selected from 15 secondary schools by stratified random sampling. Personal Information Form developed by the researcher, Occupational Satisfaction Scale and World Health Organization Life Qality Scale-Short Form were used as data collection tools in the research. The data were analyzed by using IBM SPSS 22 statistical software. In the research, professional satisfaction was an independent variable and quality of life was taken as a dependent variable. Other independent variables were age, gender, branch, time spent in the profession, leisure time activity, and monthly income. Spearman correlation analysis was conducted to examine the relationship between professional satisfaction and quality of life. Descriptive statistics, Mann-Whitney U, One-Way ANOVA, Post Hoch Tukey tests were used when examining the relationships between other independent variables and professional satisfaction and quality of life. As a result of the analiysis, it was found that there was a mid-level significant positive correlation between the professional satisfaction scores of teachers and the WHOQOL-BREF TR Scale in terms of physical, mental, environmental and sub-dimensions, and low-level positive significant correlation between social area sub-dimensions. The WHOQOL-BREF TR Scale sub-dimension scores of men were significantly higher than women. There was a significant difference between the age groups of teachers and the environmental area sub-dimension of WHOQOL-BREF TR Scale. In terms of the time spent in the professional (experience), there was a significant difference between the teachers' professional satisfaction scores and WHOQOL-BREF TR Scale's environmental area sub-dimension, which was divided into there groups as 0-10, 11-20 and over 20 years. Professional satisfaction and quality of life sub-dimension scores of teachers finding monthly income sufficient were found to be significantly higher than teachers who did not find monthly income sufficient. Professional satisfaction and quality of life sub-dimension scores of teachers with leusure time activities (hobby) were found to be significantly higher than teachers without hobby activites. No significant relationship was found between the average age of the teachers participating in the study and their time spent in the profession, and their professional satisfaction or quality of life sub-dimension scores.