Lise öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ile öz yeterlik düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Mardin ili örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı lise öğrencilerinde öz yeterlik ile sosyal medya bağımlılık düzeyleri arasındaki ilişki ve sosyal medya bağımlılığı ile ilişkili olabilecek sosyodemografik değişkenlerin incelenmesidir. Bu kapsamda elde edilen veriler, Mardin ilinin Yeşilli ilçesinde milli eğitime bağlı liselerdeki 719 öğrenciye uygulanan ölçekler ile toplanmıştır. Uygulama formu, 9 maddelik Sosyal Medya Bozukluğu Ölçeği ve 10 maddelik Genel Öz Yeterlik Ölçeği olmak üzere iki ölçekten oluşmaktadır. Katılımcılardan elde edilen veriler, SPSS ile analiz edilmiştir. Veri analizleri ölçeklerden elde edilen toplam puanlar üzerinden gerçekleştirilmiştir. Tabakalı ve seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılarak yapılan bu çalışmanın normal dağılım göstermesinden dolayı parametrik testler kullanılmıştır. Bu doğrultuda iki bağımsız grup ortalamaları arasındaki niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında t-testi, ikiden fazla bağımsız grup ortalamları arasındaki niceliksel sürekli verilerin karşılaştırılmasında Tek yönlü (One way) ANOVA testi kullanılmıştır. ANOVA testi sonrasında farklılıkları belirlemek üzere tamamlayıcı post-hoc analizi olarak LSD testi kullanılmıştır. Araştırmanın sürekli değişkenleri arasında pearson korelasyon analizi uygulanmıştır. Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı düzeyleri arasında cinsiyet, yaş, sınıf kademesi, anne babalarının hayatta olup olmamaları, anne babalarının birliktelik durumu, evlerinde internet bağlantısı olup olmama durumu, anne babalarının eğitim düzeyleri ve aylık gelir düzeyi değişkenlerine göre anlamlı farklılık bulunmamıştır. Lise öğrencilerinin yaşamlarını sürdürdükleri yere, sahip oldukları sosyal medya hesabı sayısına, internet kullanım sürelerine ve akıllı telefona sahip olup olmama durumlarına göre sosyal medya bağımlılık düzeyleri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir. Öz yeterlik ve alt boyutlarında lise öğrencilerinin cinsiyet, yaş, sınıf kademesi, anne babalarının hayatta olup olmamaları, anne babalarının birliktelik durumu, yaşamlarını sürdürdükleri yer, sahip oldukları sosyal medya hesabı sayısı, en fazla internet kullanım süresi ve akıllı telefona sahip olup olmama durumlarına göre anlamlı farklılık bulunmamıştır. Lise öğrencilerinin evlerinde internet bağlantısı olup olmama durumuna, anne ve babalarının eğitim durumuna ve aylık gelir düzeyine göre öz yeterlik ve alt boyutlarının anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeyi ve öz yeterlik düzeyleri arasında negatif yönlü yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu, sosyal medya bağımlılığı yüksek olan lise öğrencilerinde öz yeterlik ve öz yeterliğin alt boyutları olan çaba ve direnç ile yetenek ve güven düzeylerinin düşük olduğu sonucuna varılmıştır.

The aim of this study is to examine the relationship between secondary school students ' self-efficacy and social media dependency levels and to determine the variables that affect this relationship. In this context, the data obtained were collected by the survey applied to 719 students in national education high schools in Yeşilli District of Mardin province. The survey consists of two scales: the 9-item Social Media Addiction Scale and the 10-item General self-efficacy scale. Data from participants were analyzed with SPSS. Data analyses were performed on the total scores obtained from the scales. Parametric tests were used because of the normal distribution of this study by using stratified and unselected sampling method. In this respect, the T-test was used to compare quantitative continuous data between two independent group averages and the one way ANOVA test was used to compare quantitative continuous data between two independent group averages. After the ANOVA test, LSD testing was used as a complementary post-hoc analysis to determine the differences. Pearson correlation analysis was applied among the continuous variables of the study. There were no significant differences in social media dependence between high school students 'gender, age, class rank, whether their parents were alive or not, their parents' cohabitation status, whether they had an internet connection at home, their parents ' education levels and monthly income levels. High school students ' levels of social media dependence differ significantly depending on where they live, the number of social media accounts they have, their maximum internet usage time, and whether or not they have a smartphone. There were no significant differences between the gender, age, class level, whether or not their parents were alive, their parents were together, where they lived, the number of social media accounts they had, the maximum internet usage time and whether or not they had a smartphone. It was observed that the level of self-efficacy and lower dimensions of high school students differ significantly depending on whether or not they have an internet connection in their home, their parents ' educational status and monthly income level. As a result, high school students were found to have a significant association between their level of social media dependence and their level of self-efficacy with a high level of negative aspects.