Majör depresif bozukluk tanısı alan hastalarda depresif belirti şiddeti, üstbilişler ve obsesif inanışlar arasındaki ilişkiler

Abstract

Bu tezin amacı, majör depresif bozukluk (MDB) ile üstbilişler ve obsesif inanışlar arasındaki ilişkileri Türk örnekleminde incelemek ve üstbilişsel araştırmalara Türkiye’den elde edilen veriler ile katkı sağlamaktır. Bunlara ek olarak, depresyonda hangi üstbilişlerin ve obsesif inanışların yoğun olduğunu belirlemek de çalışmanın diğer amaçlarını oluşturmaktadır. Bu amaçlara ulaşmak için, bu çalışma MDB tanısı alan 50 kişi ve kontrol katılımcı olan 45 kişi ile yapılmıştır. Klinik ve kontrol grupları arasındaki farkları daha açık bir şekilde temsil etmesi amacıyla, klinik gruba depresyon puanları 17’den yüksek olan bireyler alınmıştır. Araştırmaya dahil olan tüm katılımcılara araştırmanın amacı hakkında genel bilgi verildikten sonra katılımcılar, ilgili ölçme araçlarını doldurmuştur. Çalışmada, depresif belirtilerin şiddetini ölçmek amacıyla Beck Depresyon Envanteri (BDE), obsesif inanışları belirlemek amacıyla Obsesif İnanışlar Ölçeği (OİÖ-44), üstbilişleri değerlendirmek amacıyla Üstbiliş Ölçeği (ÜBÖ) ve katılımcıların kişisel bilgilerini içeren Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Teze ilişkin bulgular, 3 ana başlık altında incelenmiştir. Birinci bölümde, kullanılan ölçme araçları ve alt ölçeklerinden alınan puanlar, kişisel bilgi formundan elde edilen bazı özelliklere göre incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, klinik gruptaki katılımcıların depresyon süreleri ile ölçeklerden aldıkları puanlar arasında anlamlı ilişkilerin olmadığı saptanmıştır. Ayrıca, klinik ve kontrol katılımcıların, ilgili ölçme araçlarından aldıkları puanların cinsiyete göre farklılaşmadığı bulunmuştur. İkinci bölümde, kullanılan ölçme araçları ve alt ölçeklerinden elde edilen puanların klinik ve kontrol katılımcılar için farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin sonuçlar alt başlıklar halinde verilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, klinik ve kontrol gruplardan elde vii edilen puanların tüm ölçekler ve bu ölçme araçlarının alt ölçekleri için farklılaştığı ve klinik grupta daha yüksek olduğu bulunmuştur. Üçüncü ve son bölümde ise, depresyon şiddeti, üstbilişsel faktörler ve obsesif inanışlar arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Elde edilen verilere göre, tüm obsesif inanışlar ve tüm üstbilişsel inanışların depresif belirti şiddeti ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Üstbilişsel inanışlardan biri olan bilişsel güvensizlik ile obsesif inanış alanlarının hiçbiri arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Diğer üstbilişsel inanış alanları ile tüm obsesif inanışların ilişkileri ise pozitif yönde anlamlı bulunmuştur. Ayrıca, üstbilişsel inanışlardan olumlu inanışlar ile obsesif inanış alanlarından düşüncelere verilen önem/düşüncelerin kontrolü arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Elde edilen bulgular, depresyonun üstbilişsel modeli ve klinik psikoloji alanında ilgili literatür bulgularıyla uyumluluk göstermektedir.

The aim of this thesis was to investigate the relationship between major depressive disorder and metacognitions and obsessive beliefs in Turkish sample and to contribute to the metacognitive research with data obtained from Turkey. In addition, other objectives of the study are assigning metacognitions and obsessive belief domains that play a role in depression. To achieve these goals, the study was conducted with 50 patients with major depressive disorder and 45 non-clinical subject. In order to more clearly represent differences between clinical and non-clinical groups, individuals with depression scores higher than 17 included in this study. After general information about the purpose of the study was given to all participants, the participants completed the related measurement tools. In this study, Beck Depression Inventory (BDI) was used to measure the severity of depressive symptoms, Obsessive Beliefs Questionnaire (OBQ44) was used to determine obsessive beliefs, Metacognition questionnaire (MCQ-30) was used to evaluate metacognitions and Personal Information Form was used which included the personal information of the participants. The results about the thesis were examined under three main headings. In the first part, the scores obtained from the measurement instruments and subscales used in the study were examined according to the characteristics obtained from the personal information form. As a result of the analysis, there was no significant relationship between clinical and non-clinical participants' age at onset and scores obtained from the scales. In addition, it was found that the scores obtained from the scales of clinical and non-clinical participants did not differ according to gender. In the second part, the results related to whether the scores obtained from the scales and subscales used differ for the clinical and non-clinical ix participants are given as sub-headings. As a result of the analyzes, it was found that the scores obtained from the clinical and non-clinical groups differed for all scales and subscales. In the third and last chapter, the relationship between depression severity, metacognitive factors and obsessive beliefs were examined. All obsessive beliefs and all metacognitive beliefs were found to be related with depression. There was no significant relationship between cognitive insecurity, one of the metacognition factors, and none of the obsessive beliefs. In addition, there was no significant relationship between positive beliefs, one of the metacognitive factors and the importance/control of thoughts, which is one of the obsessive beliefs. The findings are compatible with the related literature findings in the field of clinical psychology and metacognitive model of depression.