Lise öğrencilerinin cinsiyet, okul türü ve bilişsel esneklik düzeylerine göre sosyal becerilerinin incelenmesi

Abstract

Bilgi ve teknoloji çağında insanları birbirinden farklı kılan temel unsurlardan biri bilgiyi yordama, olağandışı durumlara uygulama becerisidir. Bilişsel esneklik olarak tanımlanan bu durum çocukluk ve ergenlik dönemlerinde temellendirilmektedir. Toplumsal bir varlık olan insan, içinde yaşadığı ortamdan sosyal, duygusal ve bilişsel olarak etkilenmektedir. Etkileşimler becerilerin düzeylerinde de önemli bir etken olmaktadır. Bilişsel esneklik düzeyleri, kişilerin sosyal beceri düzeylerini etkileyebilmektedir. Ergen bireyler için en önemli sosyal ortamlardan biride okullarıdır. Okulların farklı tür eğitim öğretim uygulamarı olup bu uygulamalar ile farklı kazanımlar ve hedefler amaçlanır. Farklı kazanımların ve amaçların bireylerin biliş dünyasına etkisi merak uyandırmaktadır. Bu çalışma, lise öğrencilerinin cinsiyet, okul türü ve bilişsel esneklik düzeylerine göre sosyal becerilerinin anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını araştırmıştır. Araştırma 2018-2019 Eğitim Öğretim yılı Mersin ili Tarsus ilçesinde bulunan 11.sınıfta öğrenim gören 419 ortaöğretim öğrencisi üzerinde uygulanmıştır. Çalışmada öğrencilerin demografik özelliğini (cinsiyet) belirlemek amacıyla “Kişisel Bilgi Formu”, Bilişsel esnekliklerini ölçmek için Martin ve Rubin (1995) tarafından geliştirilen ve daha sonra Çelikkaleli (2014a) tarafından Türkçeye uyarlanan " Bilişsel Esneklik Ölçeği " (The Cognitive Flexibilty Scale) kullanılmıştır. Sosyal Beceri düzeylerini ölçmek için ise 1986 da Riggio tarafından geliştirilen ve Yüksel (1997) tarafından Türkçeye uyarlanan Koydemir (2006) ile 90 maddelik ölçeğin 30 maddeye dönüştürmüş olduğu “Sosyal Beceri Envanteri” kullanılmıştır. Verilerin analizinde, iki faktörün bir bağımsız değişken üzerinde ayrı ayrı etkisini test etmek yerine faktörlerin temel etkilerini ve iki faktörün bağımlı değişken üzerinde ki ortak etkisini eş zamanlı olarak test etmek için İki yölü vii Varyans analizi kullanılmıştır. Cinsiyet, okul türü, bilişsel esneklik düzeyi bağımsız değişken, sosyal beceriler bağımlı değişken kabul edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, cinsiyet ve bilişsel esneklik düzeyi etkileşiminin sosyal beceriler üzerinde anlamlı farklılık oluşturmadığı tespit edilmiştir. Düşük bilişsel esneklik düzeyine sahip erkeklerin, kadınlardan daha yüksek sosyal becerilere sahip olduğu, Orta düzey bilişsel esnekliğe sahip erkeklerin kadınlardan daha düşük sosyal becerilere sahip olduğu, yüksek bilişsel esneklik düzeyine sahip erkeklerin kadınlarda daha yüksek sosyal becerilere sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Bilişsel esneklik ile okul türünün aynı anda sosyal beceriler üzerinde anlamlı bir farklılık oluşturmadığı tespit edilmiştir.

In the age of information and technology, it is the ability to apply to the predictions and unusual situations that it is one of the basic elements that make people different from each other. This condition, which is defined as cognitive flexibility, is grounded in childhood and adolescence. Human being in a social region is understood as social, emotional and cognitive from the environment in which he lives. An important factor occurs. Cognitive flexibility levels may include social and social levels. One of the most important social environments for adolescents is their school. Different achievements and objectives are aimed with this practice in different kinds of schools teaching and learning practices. The impact of different achievements and objectives on the cognitive world of individuals raises curiosity. These conditions indicate whether there is a significant difference in social relationships with high school activities gender, school type and cognitive flexibility levels. The research was conducted on 419 secondary school students in 11th grade in Tarsus district of Mersin province in 2018-2019 academic year. In the study, Personal Information Form was used to determine the demographic characteristics (gender) of the students, and the Cognitive Flexibilty Scale developed by Martin and Rubin (1995) and later adapted to Turkish by Çelikkaleli (2014a) was used to measure cognitive flexibility. In order to measure social skill levels, Koydemir (2006), developed by Riggio in 1986 and adapted to Turkish by Yüksel (1997), was used the Social Skill Inventory, which was converted into a 30-item 90-item scale. In the analysis of the data, instead of testing the effect of two factors separately on an independent variable, two ix way variance analysis was used to test the main effects of the factors and the joint effect of the two factors on the dependent variable simultaneously. Gender, type of school, cognitive flexibility level were accepted as independent variable and social skills as dependent variable. According to the results of the study, it was found that there was no significant difference between gender and cognitive flexibility level and social skills. It was concluded that males with low cognitive flexibility had higher social skills than females, males with moderate cognitive flexibility had lower social skills than females, and males with high cognitive flexibility had higher social skills than females. It was found that cognitive flexibility and school type did not make a significant difference on social skills at the same time.