İş kazasında işverenin işçiye karşı hukuki sorumlulukları

Abstract

İş kazası, çalışma organizasyonun her anında yaşanması muhtemel bir olgudur. İş kazası genel anlamda, yaşamını devam ettirebilmek için çalışan kişinin başına gelen ve sonucunda belirli bir zararın oluştuğu istenmeyen olay şeklinde tanımlanmaktadır. Söz konusu kazanın engellenmesi adına yapılması gereken önleyici tedbir ve yükümlülükler bulunmaktadır. İş kazasının birçok nedeni bulunmaktadır. İş kazasının meydana gelmesini engellemek adına; iş güvenliğini sağlamak, tedbir almak, eğitim vermek, durum ve organizasyonları denetlemek gibi ağır yükümlülükler; işverenin üzerindedir. Bir bütün olarak bakıldığında, çalışma kapsamındaki iş sahibi kişi, işveren konumundaki kişidir. Söz konusu işin görülmesi neticesinde, menfaat sağlayacak kişi de yine işverendir. Tüm bu sebepler neticesinde iş kazasının yaşanmaması ve engellenmesi adına yapılacak işlemlerdeki asli unsurları işveren sağlamaktadır. Alınan tedbir ve önlemleri ise uygulamakla yükümlü olan kişi ise işçidir. İşçi, iş görme borcu karşılığında işverene menfaat sağlamaktadır. Bunun karşılığında ise işçi ücret almaktadır. Ücret ödeme borcu, işverenin işçiye karşı olan asli borçlarından birisidir. Ancak işçinin iş görmesi karşılığında, sadece ücretle beraber kendi adına menfaat sağlaması oldukça korunaksızdır. İşçi, iş görme edimini yerine getirirken; gördüğü işin niteliğine göre bir risk altındadır. Söz konusu risk gerçekleştiği takdirde ise iş kazası meydana gelebilmektedir. Bunun sonucunda ise işçi, iş kazası sonucunda belirli bir zarara uğramaktadır. İşçi, zarar görmesi sebebiyle asli borcu olan iş görme edimini belki de artık yerine getiremeyecektir. Bu sebepten dolayı da bir daha işçilik sıfatına dahi haiz olamayacaktır. İşte tam da bu noktada sosyal güvenlik kavramı devreye girmektedir. İşçinin, iş görmesi esnasında kazaya uğraması, sonrasında da gördüğü zararın maddi ve manevi tazmini söz konusu olacaktır. Bu hususla alakalı iş kazasından kaynaklı işverenin sorumlulukları ele alınacaktır. İşveren, iş kazasının engellenmesi için oldukça ciddi yükümlülükler ile sorumlu tutulmuştur. İşverenin kusurunun varlığına bakılmaksızın sorumluluğu da işçiyi gözetme borcunun ne derece önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Genel anlamda, ülkemizdeki iş kazalarının engellenmesi veya en aza indirilmesi amacıyla, hem işçi hem işveren hem de devlet olmak üzere her kesim belirli yükümlülükler ile sorumlu tutulmuştur. Söz konusu yükümlülükler, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile daha ayrıntılı bir biçimde belirtilmiştir. Tüm hukuki düzenlemeler ve yaptırımlar ülkemizde mevcut olmasına rağmen dünya genelinde iş kazası yaşanan ülkeler sıralamasında ilk sıralardaki yerimizi istikrarlı bir şekilde korumaktayız. Ayrıca, ülkemizde yaşanan iş kazası verilerini de dikkate aldığımızda; işverenin maliyete dayanan sebeplerden dolayı; işçinin de gördüğü işi önemsemediğinden ve kolay olan yolu seçerek işi görmesinden ötürü söz konusu kazaların yaşandığını görmekteyiz. İş kazası yaşanması halinde ise ortaya çıkan zararın tazmini konusu oldukça önemli bir husustur. Hukuki sorumluluk; işveren ve Sosyal Güvenlik Kurumu arasında olmaktadır. İşveren, çalışanı yani işçisi adına Sosyal Güvenlik Kurumu'na sigorta primi ödemekle yükümlüdür. Söz konusu bir iş kazasının yaşanması ve zararın tazmini noktasında; yapılacak olan parasal yardımların ödenmesi ve belirlenmesi gibi işlemler Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde gerçekleştirilmektedir. Söz konusu bu çalışmamızda, çalışma hayatındaki genel kavramlar farklı kanunlar ışığında tanımlanarak; iş kazası halinde işverenin yükümlülükleri ve işçiye karşı olan hukuki sorumlulukları, emsal kararlar üzerinden tartışılmaya çalışılmıştır.

The concept of occupational accident is a phenamenon that is likely to ocur at any moment in the working organization. Occupational accidents are generally defined as the event that happens to person working to survive and undesired event where a certain damage occurs. There are preventive measures and obligations to be made in order to prevent the occupationas accident. There are many causes of occupational accidents. In order to prevent the occurrence of the said occup accident; heavy obligations such as ensuring occupational safety, taking measures, providing training and supervising situations and organizations are on the employer's responsibility. On the whole, the person who business owner is the employer. As a result of the work in question, the person who will benefit will be the employer. As a result, of all these reasons, the employer provides the primary companents in the transactions to be performed in order to prevent and avoid the concept of occupational accidents. The person who is obliged to implement the measures taken and prevention is on the worker. The employee provides benefits to the employer in return for the debt of the work. In return, the worker receives wages. Wage payment debt is one of the employer's principal obligations to the employee. However, it is quite unprotected that the worker will benefit in his own only with the wage in return for his work. Worker, while performing the act of doing business; is at according to the kind of the work it sees. If that risk in question occurs, an occupational accident can occur. The worker suffers a certain amaunt of damage as a results of an occupational accident. The worker may not be able to fulfill the act of doing business because of the damage. For this reason maybe he will not be able to have the title of worker again . At this point, the concept of social security step in. The pecuniary and ran-pecuniary damages can be compensation after the occupational accident while act of doing business. Related to that matter, the responsibilities of the employer arising from the occupational accident will be tackle. The employer has been held responsible for the very serious obligations to prevent occupational accident. The responsibility of the employer, irrespective of the existence of the defect, also reveals the importance of the obligation to supervise the worker. In general, in order to prevent or minimize occupational accidents in our country, both the workers and employers and the state are held responsible for certain obligations. These obligations are regulated in more detail in the Occupational Health and Safety Law No. 6331. Although all legal regulations and sanctions exist in our country, we maintain our position in the first place among the countries that have experienced occupational accidents in worldwide. In addition, when we take into account the occupational accident data in our country; for employer's cost-based reasons; we see that these accidents happen because at the same time worker doesn't care about his job and he chooses the easy way while act of doing business. In the event of an occupational accident, the issue of compensation for the damage is a very important issue. Legal responsibility is a between the employer and the Social Security Institution. The employer is obliged to pay an insurance premium to the Social Security Institution on behalf of the employee. In the event of a work accident in question and compensation of the damage; the procedures such as payment and determination of the financial assistance to be made are carried out within the Social Security Institution. In this study, general concepts in working life are defined in the light of different laws; in the event of an occupational accident, the employer's obligations and legal responsibilities towards the employee are discussed through prejudication.