Milli mücadele dönemi Türkiye-Rusya ilişkileri

Abstract

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Türk-Sovyet ilişkilerinde yeni bir dönem başlamıştır. Türkiye ve Rusya, ortak düşmanları olan emperyalist devletlere karşı yürüttükleri mücadele nedeniyle dostça bir ilişki içerisine girmişlerdir. Fakat görünürde olan bu dostluğun arkasında karşılıklı çıkarlar söz konusuydu. Türkiye için bu durum, dış politikada yardımlaşma, iç politikada Sovyetlerin her türlü ideolojik girişimlerini engelleme esasına dayanmaktadır. İngiltere ve Fransa’nın o dönemde yürüttükleri politika her iki devletin de ilişkilerini devam ettirmesini zorunlu kılmıştır. Ancak Türkiye ve Rusya arasında hiçbir zaman tam bir güven ortamı oluşturulamamıştır. Rusya’nın Anadolu’ya Bolşevik rejimini yayma çabaları ve Ermenilere verdiği destek Ankara Hükümetini rahatsız etmişti. Türkiye ile Sovyet Rusya arasında 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması neticesinde doğu sınırlarının güvenliğini sağlayan Türkiye, bütün gayretlerini Batı Cephesi’ne yönlendirme imkânına kavuşarak ordusunun durumunu kuvvetlendirmiş ve Yunanistan’ı yenilgiye uğratmayı başarmıştır. Lozan’da görüşmelerin tamamına katılmayı başaramayan Sovyet Rusya Boğazlar konusu görüşülürken Türkiye ile fikir ayrılığı yaşasa da İtilaf Devletlerine karşı Türkiye’yi destekleyici bir tavır sergilemiştir. Türkiye ise mecburen İngiltere’nin Boğazlar konusundaki tekliflerini kabul etmek durumunda kalmıştır.