Geçmişten günümüze kadın süreli yayınlarına karşılaş- tırmalı bir yaklaşım

Abstract

Tanzimat ile birlikte batıya yüzünü dönen Osmanlı aydınlarının ilk ilgi alanı gazeteciliktir. Tüm uluslar için basın yayın organları insanların seslerini duyurmada en etkili araçlardan biri olmuştur. İlk etapta bireyi aydınlatmak, bilgilendirmek, görüş ve düşünceleri ortaya koymak için çıkan süreli yayınlar zamanla belli zümreleri hedef alarak çeşitlenip sınıflara ayrılmıştır. Başlarda erkeklerin tekelinde olan yayınlar, giderek kadın okurlara da hitap edince, kadınlara mahsus gazete ve dergiler de gün ışığına çıkmaya başlar. Önceleri belli bir gazetenin günlük, haftalık ya da aylık yayını olarak çıkan kadın dergileri zamanla bağımsız olarak yayımlanınca kadınlar da böylece yazın dünyasında yerini aldı. Bu çalışmada 1868 yılında çıkan Terakki gazetesinin haftalık yayın organı Terakkii Muhadderat'tan 21. yüzyıla değin kadınlar için çıkarılan dergilerin içerikleri incelenerek, kadın dergilerinin ortaya çıkış sebepleri, Tanzimat'tan günümüze kadar geçirdikleri evreler, ele alınan konular; dünya kadın hareketleri ve feminist hareketlerin dergilerin çıkmasında ve kadınlık deneyiminin oluşumundaki etkileri ve gelinen son nokta feminist eleştiri ışığında karşılaştırmalı bir yaklaşımla incelenmektedir. Geçmişten günümüze kadın dergilerinin türleri ve tarihsel gelişimleri incelendiğinde; gerek Avrupa ve Amerika'da gerekse de Türkiye'de evlilik, cinsellik, aile, anne, aşk, çocuk bakımı, eğitim, boşanma, ev işi, yemek, kişisel sağlık, güzellik ve moda konularıyla ilgili makalelerin; kişisel gelişim, kadının siyasi ve toplumsal farkındalığı, kadın özgürlük hareketleri ve feminist hareketlerden daha fazla olduğu sonucuna ulaşmaktayız. Bu bağlamda, burada, kadın okurlar için yayınlanan süreli yayınlar ve dergiler artı ve eksi yönleriyle tartışılıp değerlendirilmektedir.

Together with the Tanzimat (Reformation) the first area of interest of Ottoman intellectuals returned to the west is journalism. The press and media have been the most effective tools in communicating of people to each other for all nations. Initially, the periodicals printed in order to enlighten individual, to inform, to put forward the views and thoughts have been divided into varied classes significantly over time, addressing certain groups. At first, publications which had been in men's control when appealing increasingly to women readers in some issues, newspapers and magazines for women also began to emerge. At the beginning, women's magazines appearing as daily, weekly, or monthly publications of a certain newspaper independently published gradually and women have taken place in the world of letters. In this study, from the Terakki-i Muhadderat (Progress of Women), weekly magazine of the newspaper Terakki (Progress) in 1868 up to 21st century, by observing the contents of the journals issued for women, reasons of the emergence of women's magazines, their phases from Tanzimat to the present day, the topics in magazines; effects of women's movements and feminisms around the world in printing of magazines in the formation of the female experience and last point are examined with a comparative approach in the light of feminist criticism. We also examine here the types and historical development of women magazines in both Europe, America and Turkey from past to present and find there are the articles related to themes of marriage, sexuality, family, mother, love, child care, education, divorce, homemaker, cooking, personal health, beauty and fashion more than personal development, political and social awareness, women suffrage's movements and feminist movements. In this respect, here the periodicals and magazines published for female readers are discussed and evaluated in a detail way in minus and plus directions.